فتق دیسک گردن که به عنوان دیسک لغزنده یا پارگی دیسک گردن نیز شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که پارگی در پوشش سخت بیرونی دیسک گردن، باعث بیرونزدگی دیسک میشود. دیسکهای گردنی، بین بیشتر استخوانهای مهرههای گردنی یافت میشوند. آنها از مهرهها محافظت کرده و به مفاصل گردنی اجازه میدهند که به نرمی حرکت کنند. وقتی دیسک گردنی بیرون میزند، میتواند به طناب گردنی یا اعصاب گردنی فشار وارد کند و علائم متعددی ایجاد کند. آسیب به دیسک گردن نیز میتواند باعث التهاب و تورم موضعی شده و اعصاب را تحریک کند. در این مقاله، تمام علائمی که میتوان برای فتق دیسک گردن تشخیص داد، به تفصیل شرح داده خواهد شد. همچنین زمانیکه باید برای فتق دیسک گردن به پزشک مراجعه کنید، ذکر خواهد شد.
در کلینیک فوقتخصصی درمان درد نفس، دکتر حسین عدلخو متخصص بیهوشی و فوقتخصص درد، درمان دیسک گردن را با رویکردهای متفاوت و متناسب با هر بیمار انجام میدهد.
علائم شایع دیسک گردن
نوع علائمی که رخ میدهند و محل آنها بستگی به این دارد که کدام عصب توسط فتق دیسک گردن فشرده شده است، اما شامل موارد زیر است:
- حساسیت یا اسپاسم عضلانی در گردن یا شانهها
- درد در گردن، شانه یا تیغه شانه
- بیحسی یا ضعف در بازو یا دست
- درد چشم یا گوش، یا سردرد
برخی علائم ممکن است نشاندهنده مشکل دیگری مانند یک بیماری التهابی، تومور یا عفونت باشد، مانند:
- تب یا لرز
- تعریق شبانه
- کاهش وزن بدون دلیل
- دردی ثابت
- حساسیت روی استخوان ستون فقرات
- تورم غدد لنفاوی
علائم فتق دیسک گردن بر اساس محل دیسک
ستون فقرات گردنی (ناحیه گردن) از هفت مهره تشکیل شده است که توسط دیسکهای بین مهرهای از یکدیگر جدا میشوند. این دیسکها به ستون فقرات اجازه میدهند آزادانه حرکت کرده و در حین فعالیت به عنوان ضربهگیر عمل کنند. هر زمان که هر یک از این دیسکها دچار فتق شوند، علائم متعددی ظاهر میشوند از جمله:
علائم و نشانههای فتق دیسک گردن C3-C4
علائم فتق دیسک C3-C4 ممکن است شامل گردن درد، سردرد، بیحسی، گزگز، ضعف و از دست دادن احتمالی کنترل ادرار یا دفع باشد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به فتق دیسک هیچ علامتی را تجربه نمیکنند. گردن درد ناشی از فتق دیسک C3-C4 میتواند به گردن، درست بالای دیسک محدود شود. در برخی افراد، درد گستردهتری را در ستون فقرات گردنی و شانهها و بالای قفسه سینه ایجاد میکند. این درد اغلب با حرکت گردن بدتر میشود. بسته به قسمتی از عصب که توسط دیسک برآمده فشرده میشود، درد میتواند مبهم و دردناک باشد، یا ممکن است تیز، سوزش یا سرد باشد. هنگامیکه دیسک C3-C4 بیرون میزند، درد گاهی اوقات به سمت بالا گسترش مییابد و باعث سردرد میشود. درد معمولاً در قاعده گردن و قسمت پایینی پشت سر است. اگر سردرد شدید باشد، میتواند باعث تنش عضلانی شود و سردرد بیشتر قسمتهای سر را درگیر کند. سردردها اغلب موقتی هستند و ممکن است به حرکت یا وضعیت گردن مربوط باشند. هنگامیکه فتق دیسک در مهرههای C3-C4 به اعصاب نخاع فشار میآورد، اعصاب میتوانند سیگنالهای بیحسی و گزگز را به مغز ارسال کنند. این نشانهی آن است که دیسک اعصاب را فشرده میکند و بدون درمان میتواند باعث آسیب دائمی شود. بیحسی و سوزن سوزن شدن معمولاً در قسمت پایین گردن، قسمت بالایی پشت و بالای شانه احساس میشود. در برخی موارد، دیسک به خودی خود بهبود مییابد و علائم ناپدید میشوند. ضعف بازو و پا در صورت فتق دیسک C3-C4 ممکن است رخ دهد، زیرا دیسک میتواند به اعصابی که حرکت را کنترل میکنند فشار بیاورد. اگر فتق دیسک به بخشی از نخاع فشار آورد که عملکرد روده یا مثانه را کنترل میکند، ممکن است بیاختیاری در کنتر ادرار یا مدفوع رخ دهد. این علائم نشاندهنده نیاز به ارزیابی فوری پزشکی برای اطمینان از عدم آسیب دائمی به نخاع یا اعصاب است.
فتق دیسک C3-C4 بسیار کمتر از فتق دیسکهای گردنی زیر آن است. گردن درد همراه با فتق C3-C4 همراه با بیحسی یا سوزن سوزن شدن نیاز به درمان دارد، اما اغلب با استراحت، دارو و فیزیوتراپی بهبود یافته و برطرف میشود. با این حال، گردن درد همراه با ضعف عضلانی یا از دست دادن کنترل روده یا مثانه نیاز به درمان پزشکی دارد. در برخی موارد، ممکن است برای از بین بردن فشار روی نخاع به جراحی نیاز باشد.
علائم و نشانههای فتق دیسک گردن C4-C5
شایعترین علامت فتق دیسک گردن C4-C5، درد است. درد میتواند تیز، دردهای کوبنده در محل فتق دیسک یا درد با سوزش مداوم باشد. همچنین ممکن است درد از طریق شانهها به پشت، بازوها و پاها سرایت کند. برخی از افراد بیحسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف در اندام های خود را گزارش میکنند. افراد مبتلا به فتق دیسک گردن C4-C5 ممکن است در بلند کردن اجسام دچار مشکل شوند. بلند کردن اجسام سنگین میتواند درد را تشدید کند. حرکات بدنی خاصی نیز میتواند درد ناشی از فتق دیسک را افزایش دهد. فتق دیسک گردن C4-C5 میتواند باعث درد و ضعف در سرتاسر شانه ها از جمله عضلات دلتوئید شود. گزگز و بیحسی در این ناحیه نیر ممکن است رخ دهد، اما شایع نیست.
علائم و نشانههای فتق دیسک گردنی C5-C6
شایعترین علامت فتق دیسک گردن C5-C6 درد در ناحیه تحتانی گردن است. این درد میتواند یک درد دورهای یا یک درد ارتعاشی مداوم در پشت گردن باشد. به دلیل این درد، برخی از حرکات گردن ممکن است دشوار و یا ناراحت کننده شوند و در نتیجه دامنه حرکتی بیمار را محدود کنند. بیماران همچنین ممکن است متوجه کرپیتوس در گردن شوند که در آن هنگام حرکت مفاصل گردن، صداهای ساییدن و ترک خوردن احساس میشود. سردرد نیز معمولاً مربوط به فتق دیسک در ستون فقرات گردنی است. این سردردها از فتق دیسک گردن منشأ میگیرند و اغلب با گردن درد همراه هستند. درد در ناحیه گردن میتواند به سایر نواحی بالای بدن نیز گسترش یابد. معمولاً به صورت رادیکولار از قاعده گردن به سمت بازوها حرکت میکند، جایی که بیماران دردهای شدیدی را در شانهها و دستها تجربه میکنند. مفاصل در این مناطق نیز احتمالاً ضعیف میشوند، به ویژه مفاصل شانه، آرنج و مچ دست. بیحسی در ساعد و انگشتان نیز میتواند به فتق دیسک C5-C6 اشاره کند، زیرا ریشه عصبی C5-C6، این ناحیه از پوست را کنترل میکند. درحالیکه این علائم میتوانند نشانههای خوبی از فتق دیسک بالقوه باشند، همیشه توصیه میشود برای تشخیص مناسب با یک پزشک مجرب مشورت کنید.
علائم و نشانههای فتق دیسک گردن C6-C7
هر گونه آسیب به دیسک C6-C7 به احتمال زیاد به ریشه عصبی C7 گسترش یافته و باعث التهاب آن میشود. التهاب این ریشه عصبی میتواند منجر به بسیاری از علائم ناراحتی شود که اغلب علائم فتق دیسک گردن به ویژه دیسک C6-C7 است. درماتوم C7 یکی از مناطق رایج برای مشاهده علائم فتق دیسک C6-C7 است. این عارضه شامل احساس کمبود قدرت در کف دست، اشاره و انگشت میانی است. این وضعیت “رادیکولوپاتی گردنی” نامیده میشود و اغلب با تجربه درد رادیکولار در این ناحیه همراه است، جایی که به نظر میرسد احساس گرما از پایه گردن به سمت بیرون به سمت شانهها و انگشتان پخش میشود. فتق دیسک C6-C7 نیز احتمالاً بر میوتوم C7 که ناحیهای از پوست است که توسط ریشه عصبی C7 کنترل میشود، تأثیر میگذارد. این اغلب منجر به ضعف در عضلات سه سر و به طور کلی بازو میشود. همچنین ممکن است بیمار در حرکت دادن آرنج، مچ دست و انگشتان خاص دچار مشکل شود.
علائم و نشانههای فتق دیسک گردن C7-T1 (C8)
فتق دیسک C7-T1 (C8) از 3.5 تا 4 درصد فتق دیسکهای گردن را شامل میشود. آنها به دلیل ظواهر عصبی غیرمعمولشان، به اشتباه تشخیص داده میشوند. آسیب مهره، دنده و یا دیسک در سطح C7-T1 ممکن است باعث درد متوسط تا شدید گردن و یا درد بالای کمر شود. گاهی اوقات، اگر اولین دنده یا ماهیچههای دنده آسیب ببینند، ممکن است در تنفس مشکل ایجاد شود. فتق دیسک C7/T1 (با نام مستعار فتق دیسک C8)، باعث ایجاد ضعف در عضلات دست میشود. ریشههای عصبی C8 بین مهرههای C7 و T1 میباشند. آنها در بالای دیسک C8 قرار گرفتهاند و باعث میشوند فتق دیسک رخ دهد. با این وجود، هنگامیکه این اتفاق میافتد، فتق دیسک C7-T1 معمولاً باعث ایجاد درد در بازو میشود (که گاهی باعث اشتباه میشود؛ زیرا درد در اینجا همچنین نشان دهنده “نوروپاتی اولنار” است).
اگر عصب C8 فشرده یا آسیب دیده باشد، علائم دیگری نیز ممکن است رخ دهند، مانند:
- درد در قسمتهایی از شانه، ساعد، دست و یا انگشت کوچک
- بیحسی در ساعد و یا دست
- ضعف در مچ دست، دست و/یا انگشتان
کلینیک درد نفس دارای مجوز رسمی از وزارت بهداشت است و تمام خدمات درمانی تحت نظارت مستقیم دکتر عدلخو، متخصص بیهوشی و فوقتخصص درد انجام خواهد شد. در کلینیک درد نفس هزینه خدمات درمانی، پس از معاینه بیمار و طبق تعرفههای وزارت بهداشت تعیین میشود. رسید مبلغ دریافتی از بیماران نیز جهت ارائه به بیمه تکمیلی در اختیار ایشان قرار خواهد گرفت. این رسید مورد تأیید کارگزاران مختلف بیمه و شامل تمام مراحل درمان و داروهای تجویز شده همراه با مهر رسمی کلینیک است.
چه زمانی باید به پزشک برای درمان دیسک گردن مراجعه کرد؟
بسته به محل فتق دیسک گردن، علائم مختلفی وجود دارند که ممکن است تجربه کنید. در برخی موارد، افراد مبتلا به فتق دیسک گردن ممکن است فقط مقدار کمی درد را احساس کنند که باعث ناراحتی آنها میشود. با این حال، افراد در موارد دیگر ممکن است درد ناتوان کنندهای را تجربه کنند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
درد ناتوانکننده
اگر به دلیل دردی که دارید نمیتوانید روی انجام فعالیتهای عادی روزانه خود تمرکز کنید، باید به پزشک مراجعه کنید. درد منتشرشونده و ناتوانکننده میتواند نشانه یک عارضه شدید باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد. درد شما نباید بر زندگی کاری یا توانایی شما برای خوابیدن تأثیر بگذارد، بنابراین در صورت وجود به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علائم شما پس از چند هفته بدتر شد یا به هیچ درمانی پاسخ نداد، باید از پزشک خود کمک بگیرید.
از دست دادن کنترل مثانه و یا روده
اگر متوجه شدید که نمیتوانید مثانه یا روده خود را کنترل کنید، این علائم میتواند نشانه فتق دیسک در گردن باشد. این میتواند نشان دهنده یک سندروم باشد که معمولاً ستون فقرات را تحت تأثیر قرار داده و نیاز به درمان فوری دارد.
از دست دادن احساس یا کنترل عضلانی
اگر متوجه شدید که برای حفظ تعادل خود با مشکل مواجه هستید، نمیتوانید دستها و انگشتان خود را احساس کنید، ضعف عضلانی دارید یا مهارتهای حرکتی ظریف شما به اندازه معمول خوب نیست، این نشانه آن است که دیسک گردن گرفتهاید و اعصاب گردنی شما تحت فشار هستند.
تشخیص دیسک گردن
تشخیص دقیق فتق دیسک گردن معمولاً شامل یک فرآیند 3 مرحلهای میباشد:
- سابقه بیمار: تاریخچه پزشکی بیمار شامل هرگونه بیماری مزمن، آسیبهای گذشته یا سابقه کمردرد یا گردن درد بررسی میشود. اطلاعات مربوط به علائم فعلی نیز جمعآوری میشود.
- معاینه فیزیکی: در هنگام معاینه فیزیکی گردن ممکن است نواحی دارای تورم، حساسیت یا درد مشخص شوند. پزشک همچنین دامنه حرکتی گردن و نیز هرگونه علائم نقص عصبی در بازوها را بررسی میکند، مانند مسائل مربوط به رفلکسها، بیحسی و یا ضعف.
- آزمایشات تصویربرداری: تستهای تصویربرداری میتوانند نشان دهند که آیا دیسک شروع به صاف شدن کرده یا بیرون زده است. اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، روش ارجح برای مشاهده فتق دیسک، به دلیل نمای باکیفیت آن از بافتهای نرم است. اگر ام آر آی گزینهای مناسب نباشد، سی تی یا سی تی میلوگرام نیز ممکن است مفید باشد.
در بسیاری از موارد میتوان اطلاعات کافی را در هنگام بررسی سوابق بیمار و معاینه فیزیکی برای شروع درمان جمعآوری کرد، بنابراین آزمایشات تصویربرداری همیشه بلافاصله درخواست نمیشود. با این حال، برای تشخیص فتق دیسک گردن به عنوان علت درد، معمولاً نیاز به مقایسه سوابق بیمار، معاینه فیزیکی، تستهای تصویربرداری، و تزریق تشخیصی با هدایت اشعه ایکس و کنتراست دارد.
سوالات متداول
فتق دیسک گردن چه حسی دارد؟
در فتق دیسک گردن، معمولاً بیشترین درد را در شانه و بازو احساس خواهید کرد. این درد ممکن است هنگام سرفه، عطسه یا حرکت در موقعیتهای خاصی به بازو یا پای شما وارد شود. درد اغلب به صورت تیز یا سوزشی، بیحسی یا گزگز توصیف میشود.
C5-C6/C7 روی چه اعصابی تأثیر میگذارد؟
از طناب نخاعی، C6 ،C5 و C7 ماهیچههای سینهای ماژور و مینور را از طریق اعصاب سینهای و همچنین ماهیچههای کوراکوبراکیالیس، بازویی و دوسر بازویی را از طریق عصب عضلانی پوستی تامین میکنند. عصب عضلانی پوستی به پوست ساعد حس میدهد.
C5-C6 کجا باعث درد میشوند؟
درد، گزگز و یا بیحسی ممکن است در سمت شست دست احساس شود. همچنین ممکن است ضعف در عضلات دوسر بازو (عضلات جلوی بازوها) و عضلات بازکننده مچ دست در ساعد تجربه شود. دیسک C5-C6 یکی از شایعترین علل دیسک گردن است.
C6-C7 چه قسمتی از بدن را تحت تأثیر قرار میدهد؟
مهرههای گردنی C6 و C7 (و عصب نخاعی C8) پایینترین سطوح ستون فقرات گردنی را تشکیل میدهند و مستقیماً بر عضلات بازو و دست تأثیر میگذارند. محل مهرههای C6 و C7 هر دو در پایینترین سطوح ستون فقرات گردنی، نزدیک به پایه گردن قرار دارند.
آیا C5-C6 میتواند روی پاها تأثیر بگذارد؟
آسیب به نخاع در سطح C5-C6 ممکن است باعث درد، ضعف یا فلج در بازوها و یا پاها شود. ممکن است در برخی موارد از دست دادن کنترل روده و مثانه یا مشکلات تنفسی نیز رخ دهد. درمانهای غیرجراحی اغلب ابتدا برای دردی که از C5-C6 سرچشمه میگیرد، انجام میشود. در موارد نادر، ممکن است جراحی پیشنهاد شود.
آیا C5-C6 میتواند باعث درد تیغه شانه شود؟
بیماران مبتلا به رادیکولوپاتی C5 یا C6 از درد ناحیه شانه یا ضعف کمربند شانه شکایت دارند. “آمیوتروفی نورالژیک ایدیوپاتیک معمولی (INA)” نیز با درد شدید شانه و به دنبال آن فلج عضلات کمربند شانه همراه است.
چه انگشتانی تحت تأثیر C7 قرار میگیرند؟
انگشت اشاره و انگشت شست و وسط، تحت تاثیر این عصب هستند.
عصب C6 کجا را کنترل میکند؟
این عصب، ماهیچههای بازکننده مچ دست شما را کنترل کرده و در کنترل عضله دوسر شما نقش دارد. این عصب همچنین حسی به سمت شست ساعد و دست شما میدهد.
ما در کلینیک درد نفس به جز درمان دیسک گردن خدمات زیر را نیز ارائه میدهیم. برای مطالعه بیشتر درباره هرکدام از بیماریها و مشکلات زیر و نحوه درمان آنها، روی آن کلیک کنید:
درمان دیسک کمر، درمان آرتروز، درمان زانودرد، پیآرپی، درمان عصب سه قلو، درمان دردهای زونا، درمان سردرد، شانه یخ زده، درمان مشکلات و انحراف ستون فقرات، درد پا