کمردرد دلیلی رایج برای مرخصی گرفتن از کار و به دنبال درمان بودن است. این درد می تواند ناراحت کننده و طاقت فرسا باشد. دلیل این درد می تواند آسیب، فعالیت و برخی از مشکلات پزشکی باشد. همه افراد در هر سنی و به دلایل مختلفی ممکن است به کمردرد مبتلا شوند. همراه با افزایش سن احتمال درد پایین کمر هم به دلیل عواملی مانند شغل فرد و بیماری دژنراتیو دیسک، در افراد افزایش می‌یابد.
انواع مختلف کمردرد
حقیقت این است که 80% ما در برهه ای از زندگی خود دچار کمردرد خواهیم شد. با این حال یافتن درمان مناسب برای بهبود کمردرد می تواند هم برای بیمار و هم برای پزشک، کاری سخت و طاقت فرسا باشد. در زیر رایج ترین انواع کمردرد آمده است و بسیاری از شما می توانید علائم خود را در توضیحات زیر بیابید. این موارد همراه با عامل اصلی الگوی درد خاص و روش کلیدی که باید در برنامه درمانی گنجاده شود آمده است.
با این حال باید توجه داشته باشید که هیچ چیزی نمی تواند جای معاینه کاملی که توسط فیزیوتراپیست مجرب انجام خواهد شد را بگیرد. در هیچ نوع کمردردی، روش درمانی که برای همه مناسب باشد وجود ندارد. حتی بعد از تشخیص درست هم فیزیوتراپیست مجرب و ماهر باید با توجه به عوامل خاص و منحصر به فرد بیمار، برنامه درمانی بیمار را تنظیم کند.
کمردرد وابسته به خم شدن (فلکشن)
این نوع کمردرد اغلب به عنوان آسیب‌دیدگی دیسک توصیف می‌شود (اما همیشه دلیل آن این نیست). مهم‌تر اینکه این درد و علائم آن الگوی مشخصی دارند.
روش های مراقبتی مؤثر برای کمردرد وابسته به خم شدن شامل ورزش‌ها یا کشش های هدایتی هستند که در فواصل زمانی مشخص در طول روز انجام خواهید داد تا دامنه‌ی حرکتی ستون فقراتتان حفظ شده و درد کاهش یابد. بعد از این کشش ها باید درد کمر کمتر شده و انعطاف پذیری کمر بیشتر شده باشد. تشخیص دقیق اینکه چه کششی برای شما مناسب است بر عهده فیزیوتراپیست خواهد بود، اما معمولاً کشش مجهول مکرر ستون فقرات می تواند حرکت خوبی برای شروع باشد.
فیزیوتراپیست شما می تواند با یک معاینه تخصصی، ورزش هایتان را اصلاح کند تا تأثیرشان افزایش یابد. همچنین ممکن است درمان شامل درمان های دستی منوال تراپی نیز باشد تا کمک کند که ستون فقرات دامنه حرکتی خود را باز یابد و می تواند شامل تکنیک های تسکین درد نیز باشد. برخی از بیماران دردشان با طب سوزنی (آکوپانکچر) کاهش می یابد و این روش می تواند به عنوان مکملی برای درمان های دیگر استفاده شود.
علائم کمردرد وابسته به خم شدن
علائم کمردرد وابسته به خم شدن عبارتند از:
- ممکن است باعث درد ستون فقرات، پادرد و یا هردو مورد شود.
- ممکن است باعث احساس گزگز یا بی حسی شود.
- می تواند باعث ضعف پاها شود.
- معمولاً با عطسه و سرفه درد تشدید می شود (اما نه همیشه).
- از دست دادن دامنه حرکتی (مشکل در صاف ایستادن در زمان برخاستن از حالت نشسته).
- بدتر شدن علائم با نشستن، خم شدن و یا بلند کردن اجسام.
- بهبود علائم بعد از کمی ایستادن و راه رفتن.
کمردرد وابسته به کشش (اکستنشن)
کمردرد وابسته به کشش معمولاً مربوط به مفاصل پشت ستون فقرات که مفاصل زیگاپوفیسیل (مفصل Z) نامیده می شوند می باشد. مجدداً این مورد هم قسمتی از مشکل بوده و همیشه علت آن نیست.
روش های مراقبتی برای کمردرد وابسته به کشش به دنبال راهی برای کاهش فشار بر کمر در زمان کشش هستند. افرادی که مبتلا به این نوع کمردرد هستند، معمولاً قسمت پایین کمرشان در زمان ایستادن انحنا دارد. ورزش های خاص تقویت شکم و کشش های تحرک باسن (مخصوصاً کشش های عضلات خم کننده باسن یا کشش هیپ فلکسور) می توانند مفید باشند. گاهی کشش بدن برای کاهش درد هم می تواند کمک کننده باشد. روش‌های درمانی تسکین درد مانند طب سوزنی (آکوپانکچر) و درمان دستی یا منوال تراپی هم می تواند نقش موقتی داشته باشند.
روش‌های مراقبتی طولانی مدت بر قدرت و استواری مرکز بدن یا ستون فقرات با تحرک باسن متمرکز هستند. بعد از اینکه دردتان تحت کنترل قرار گرفت، برنامه درمان می تواند سنگین تر شود. هدف این تمرینات جدید می تواند عضله سازی در اطراف ستون فقرات و افزایش طول عضلات کوتاه شده باسن باشد.
علائم کمردرد وابسته به کشش
کمردرد وابسته به کشش علائم مشخصی دارد:
- درد در زمان ایستادن طولانی مدت
- تسکین موقتی با کمک نشستن یا خم شدن
- دامنه‌ی حرکتی معمولاً ثابت بوده و در زمان کوتاه تغییر نمی کند.
- ممکن است کمر خشک باشد اما این خشکی کمر همیشه یکسان است.
- درد بعد از فعالیت های سنگین (دویدن و یا حرکات ژیمناستیک)
- ممکن است با پادرد، گزگز یا حتی در موارد شدید بی حسی همراه باشد.
لنگی نوروژنیک (عصبی)
لنگی نوروژنیک نوعی کمردرد وابسته به کشش است که در افراد مسن (بالای 60 سال) دیده می شود. دلیل این درد کمر فشار بر عصب ها در زمانی که بیمار ایستاده یا راه می رود است و باعث کاهش توانایی فرد برای راه رفتن طولانی مدت می شود.
وقتی که بیماران مبتلا به لنگی نوروژنیک علائمشان تشدید می شوند (فلرآپ)، توانایی راه رفتنشان به شدت کاهش یافته و باید مرتباً استراحت کنند تا عصب هایشان بهبود یابند. با کاهش علائم، ورزش و تمارین لازم برای کاهش خمیدگی باسن به بیرون در زمان ایستادن می توانند انجام شوند و مفید باشند. این بیماران نباید در زمان درد ورزش کنند و بخواهند بیشتر راه بروند زیرا این کارها مانند هیزم ریختن در آتش است.
هرچه بیمار قوی تر باشد و تحرک بیشتری داشته باشد، احتمال نیاز به جراحی دکمپرسیون برای برداشتن فشار از روی عصب ها کمتر خواهد شد. فیزیوتراپیست ماهر در زمینه مراقبت های ستون فقرات می تواند برنامه ورزشی مناسبی تنظیم کند که باعث کاهش کشش کمر در زمان راه رفتن شود.
علائم لنگی نوروژنیک
علائم رایج لنگی نوروژنیک عبارتند از:
- معمولاً در زمان نشستن علائمی ندارید.
- در زمان برخاستن و راه رفتن: درد، بی حسی یا ضعف در پاها بعد از مدت مشخص و قابل پیش بینی شروع می شود (این مدت به شدت مشکل بستگی دارد).
- بسیاری از این بیماران درد موضعی ستون فقرات ندارند.
- بعد از شروع علائم بیمار باید بنشیند یا به جلو خم شود تا علائمش بهبود یابند.
- برخی از بیماران برای اینکه بتوانند بدون بروز علائم در پا راه بروند مثلاً به چرخ دستی خریدشان تکیه می دهند.
کمردرد التهابی
کمردرد التهابی نادرتر از کمردرد مکانیکی است اما غالباً اشتباه تشخیص داده می شود. این نوع درد به دلیل التهاب شدید مفاصل ستون فقرات در اثر وجود بیماری که باعث حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل ستون فقرات می شود، است. مثالی از یک بیماری که باعث کمردرد التهابی می شود، اسپوندیلیت آنکیلوزان است. اما بیماری های دیگری نیز وجود دارند که باعث کمردرد التهابی می شوند.
باید برنامه های درمانی در اختیار بیماران قرار گیرد که حالت های مناسب برای تسکین علائم را به آن ها آموزش دهد و شامل فعالیت هایی که نباید در زمان بروز علائم (فلرآپ) انجام داد، باشند. متأسفانه هیچ درمان فیزیوتراپی برای تغییر روند این مشکل وجود ندارد، اما یک برنامه‌ی ورزشی سبک می تواند برای حفظ تحرک و کاهش درد مفید باشد. وقتی که علائم تحت کنترل قرار گرفتند و درد کاهش یافت، بیمار می تواند از یک برنامه سنگین تری که توسط فیزیوتراپیست ماهر طراحی شده، استفاده کند. علاوه بر آن مقداری تمارین سبک قدرت عملکردی نیز کمک کننده خواهد بود.
علائم کمردرد التهابی
علائم کمردرد التهابی عبارتند از:
- شروع درد اغلب در افراد زیر 35 سال بوده و به دلیل تروما نیست.
- دردی که بیش از 3ماه ماندگار بوده است.
- درد کمر و خشکی کمر با عدم تحرک به خصوص در شب و اوایل صبح بدتر است.
- درد ناحیه کمر و خشکی کمر با تحرک و ورزش بهبود می یابد.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) در اغلب این بیماران باعث کاهش درد و خشکی می شود.
- مدارکی وجود دارد که نشان می دهد مصرف زردچوبه در این بیماران می تواند به عنوان درمانی طبیعی برای کاهش التهاب بوده و عوراض جانبی داروهای ضدالتهابی را نداشته باشد.
اختلالات کمردرد مزمن
اختلال درد مانند کمردرد یکی از چالش برانگیزترین شرایط برای پزشک است. سیستم عصبی محرک هایی که معمولاً دردناک و برای بدن مضر نیستند را به عنوان خطر تلقی کرده و مغز هم آن ها را دردناک می داند. این مشکل، مشکلی پیچیده بوده و نیازمند اطلاع کامل از وضعیت بیمار و عامل ایجاد شدن این مشکل در آن ها است. برای این بیماران شنیدن این حرف از طرف پزشکشان خیلی سخت است که می گویند دلیلی برای درد آن ها وجود ندارد. باید بدانید که درد در این بیماران همانند درد ناشی از آسیب های مکانیکی است. درمان های معمول کمکی به این بیماران نخواهند کرد.
معمولاً روش های مختلف تسکین درد روی افراد مبتلا به اختلال درد امتحان می شود تا ترکیب مناسبی برای این بیماران یافت شود. فیزیوتراپیست ها باید به این بیماران کمک کنند تا دردشان را بشناسند و آن ها را برای رسیدن به اندام مناسب و کارکرد خوب راهنمایی کنند. همچنین باید هرگونه عامل تشدید کننده، مانند اضطراب و افسردگی، که ممکن است در این مشکل مؤثر باشند نیز شناسایی شود. این مشکلات باید توسط متخصص بررسی شوند. اختلال درد از این نوع رایج نیست.
علائم اختلالات کمردرد مزمن
علائم اختلالات کمردرد مزمن عبارتند از:
- خیلی متنوع هستند..
- درد مرز مشخصی ندارد
- محل درد به جاهای دیگر بدن هم جا به جا خواهد شد.
- درد در اثر اضطراب یا افسردگی بدتر خواهد شد.
- کاهش یا افزایش درد با ترومای حرکتی یا فشار جسمی مرتبط نخواهد بود.
دلایل کمردرد
کمر انسان ساختار پیچیده ای متشکل از عضلات، رباط ها، تاندون ها، دیسک ها و استخوان ها دارد که باهم کار می کنند تا از بدن حمایت کنند و امکان حرکت کردن را به فرد بدهند. مهره های ستون فقرات پدهای غضروف مانند محافظی دارند که دیسک نامیده می شوند. بروز مشکل در هریک از این اجزا باعث کمردرد خواهد شد. در برخی از موارد کمردرد، دلیل آن نامشخص است. آسیب می تواند در اثر کشیدگی، بیماری های دیگر و وضعیت بدنی (پوسچر) نامناسب باشد.
کشیدگی
معمولاً کشیدگی عضلات باعث کمردرد می شوند. بلند کردن مداوم اجسام سنگین یا حرکت بد و ناگهانی می تواند باعث کشیدگی عضلات کمر و رباط های ستون فقرات شود. اگر شرایط جسمی ضعیفی دارید، کشش مداوم می تواند باعث گرفتگی عضلانی دردناک شود. کشیدگی می تواند در اثر فعالیت بیش از حد نیز باشد؛ مثالی در این مورد عبارت است از احساس درد و خشکی کمر که بعد از چندین ساعت باغبانی یا ورزش رخ می دهد.
مشکلات ساختاری
مهره ها استخوان هایی متصل به هم هستند که روی همدیگر قرار گرفته اند و ستون فقرات را تشکیل می دهند. دیسک به بافتی گفته می شود که به عنوان محافظ در فضای بین مهره ها قرار دارد. آسیب به دیسک دلیل رایجی برای کمردرد است. گاهی اوقات این دیسک ها دچار بیرون زدگی، فتق یا پارگی می شوند؛ در چنین مواردی ممکن است عصب تحت فشار قرار گیرد. فتق دیسک می تواند خیلی دردناک باشد. بیرون‌زدگی دیسک می تواند باعث فشار بر عصبی شود که از کمر تا پا امتداد دارد و منجر به درد سیاتیک یا فشردگی عصب سیاتیک شود. درد سیاتیک در پا به صورت درد، گزگز و بیحسی احساس خواهد شد. در اینجا فهرستی از مشکلات ساختاری آمده است:
- پارگی دیسک ها
- بیرون‌زدگی دیسک ها
- درد سیاتیک
- انحنای غیرطبیعی ستون فقرات
آرتریت (التهاب مفاصل)
استئوآرتریت (آرتروز) نیز می تواند دلیل کمردرد باشد. این مشکل به دلیل آسیب و فرسایش غضروف مفاصل در پایین کمر ایجاد می شود. به مرور زمان، این مشکل میتواند باعث تنگی کانال نخاعی یا استنوزیس شود.
پوکی استخوان
از دست رفتن تراکم استخوان، که پوکی استخوان نامیده می شود، می تواند باعث شکستگی هایی جزئی در مهره ها شود. این شکستگی ها می تواند باعث درد شدید شوند و با عنوان شکستگی فشاری شناخته می شوند.
حرکت و پوسچر
قوز کرده نشستن در زمان کار با کامپیوتر می تواند به مرور زمان باعث مشکلات کمر و شانه ها شود. همچنین کمردرد می تواند ناشی از برخی از فعالیت های روزمره و پوسچر (وضعیت بدن) نادرست باشد. مثال هایی در این زمینه عبارتند از:
- چرخیدن
- عطسه و سرفه
- گرفتگی عضلات
- کشش بیش از حد
- خم شدن نادرست یا طولانی مدت
- هل دادن، کشیدن، بلند کردن یا حمل کردن اجسام
- نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت
- کشیدن گردن به جلو مثلاً در زمان رانندگی یا کار با کامپیوتر
- رانندگی کردن طولانی مدت بدون وقفه، حتی درصورتی که قوز نکرده باشید.
- خوابیدن روی تشکی که از بدن حمایت نمی کند و ستون فقرات را صاف نگه می دارد.
دلایل دیگر
برخی از بیماری ها باعث کمردرد می شوند:
- سندرم کودا اکوینا یا دم اسبی (CES): کودا اکوینا به دسته ای از ریشه های عصبی گفته می شود که در پایین کمر و انتهای نخاع قرار دارند. علائم این سندرم شامل درد مبهم در پایین کمر یا بالای باسن و همچنین بی حسی باسن، ناحیه تناسلی و ران‌ها می باشد. در برخی از موارد اختلالاتی در عملکرد روده و مثانه نیز ایجاد خواهد شد.
- سرطان ستون فقرات: وجود تومور در ستون فقرات می تواند باعث فشار بر عصب و در نتیجه درد کمر شود.
- عفونت ستون فقرات: تب و وجود ناحیه حساس و داغ در کمر می تواند ناشی از عفونت ستون فقرات باشد.
- عفونت‌های دیگر: بیماری های التهابی لگن، عفونت مثانه یا کلیه نیز می توانند باعث کمردرد شوند.
- اختلالات خواب: افرادی که اختلالات خواب دارند در مقایسه با دیگران بیشتر در معرض خطر کمردرد هستند.
- زونا: عفونتی که می تواند عصب ها را درگیر کرده و باعث کمردرد شود. این امر به این بستگی دارد که کدام عصب ها درگیر هستند.
عوامل خطری که باعث کمردرد می شوند.
همه افراد، حتی کودکان و نوجوانان نیز ممکن است دچار کمردرد شوند. عوامل زیر باعث افزایش خطر ابتلا به کمردرد در شما خواهند شد:
- سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به کمردرد نیز در حدود 30 یا 40 سالگی افزایش خواهد یافت.
- ورزش نکردن: عضلات ضعیف و استفاده نشده در کمر و شکم می‌توانند باعث کمردرد شوند.
- اضافه وزن: اضافه وزن باعث فشار بیشتر بر کمر می شود.
- بیماری: برخی از انواع آرتریت یا سرطان می‌توانند باعث کمردرد شوند.
- بلند کردن نادرست اجسام: استفاده از کمر به جای استفاده از پاها در این مورد، می تواند باعث کمردرد شود.
- مشکلات روانی: افراد مستعد افسردگی و اضطراب بیشتر در معرض خطر کمردرد هستند.
- سیگار کشیدن: آمار ابتلا به کمردرد در افراد سیگاری بالاتر است. دلیل این امر میتواند این باشد که سیگار کشیدن باعث سرفه شده و می تواند منجر به فتق دیسک شود. همچنین سیگار کشیدن باعث کاهش جریان خون به ستون فقرات و افزایش احتمال پوکی استخوان می شود.
چه وقت برای درد کمر به پزشک مراجعه کنید؟
اکثر کمردردها با درمان های خانگی و مراقبت به تدریج و معمولاً در عرض چند هفته خوب می شوند. اگر کمردردتان علائم زیر را داشت با پزشکتان تماس بگیرید:
- بیش از چند هفته ادامه داشته
- شدید است و با استراحت بهبود نمی یابد.
- به یکی از پاها یا هر دو پا کشیده می‌شود، مخصوصاً اگر این درد تا زیر زانو کشیده شود.
- باعث ضعف، بیحسی یا گزگز یک یا هر دو پا شده
- با کاهش وزن بی‌دلیل همراه بوده
در موارد نادر، کمردرد می تواند علامت یک بیماری خطرناک و جدی باشد. درصورتی که کمردردتان علائم زیر را داشته باشد فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- باعث مشکلات جدیدی در روده یا مثانه شود.
- با تب همراه باشد.
- در اثر افتادن، ضربه به کمر یا آسیبهای دیگر باشد.
تشخیص کمردرد
معمولاً پزشک می تواند بعد از پرسیدن سؤالاتی درباره علائم و انجام معاینه فیزیکی، کمردرد را تشخیص دهد. گاهی اوقات فقط معاینه‌ی فیزیکی برای تشخیص کمردرد کافی است. در طول معاینه‌ی فیزیکی پزشک موارد زیر را بررسی خواهد کرد:
- توانایی ایستادن و راه رفتن
- دامنه‌ی حرکتی ستون فقرات
- واکنش‌ها
- قدرت پا
- توانایی کشف حس در پاها
ممکن است نیاز به عکسبرداری و آزمایشات دیگر وجود داشته باشد اگر:
- کمردرد ناشی از آسیب باشد.
- مشکل زمینه ای وجود داشته باشد که نیازمند درمان باشد.
- درد مدت زیادی ماندگار باشد.
تصویربرداری اشعه ایکس، ام‌آرآی (MRI) و یا سی تی اسکن (CT) می توانند اطلاعاتی درباره بافت های نرم کمر فراهم کنند.
- اشعه‌ی ایکس می تواند وضعیت استخوان ها را نشان دهد و علائم وجود آرتریت یا شکستگی استخوان را شناسایی کند، اما آسیب های مربوط به عضلات، نخاع، اعصاب یا دیسک را نشان نخواهد داد.
- ام‌آرآی (MRI) یا سی‌تی اسکن (CT) می توانند فتق دیسک یا مشکلات مربوط به بافت ها، تاندون ها، اعصاب، رباط ها، عروق خونی، عضلات و استخوان ها را نشان دهند.
- اسکن استخوان می تواند تومور استخوان یا شکستگی فشاری ناشی از پوکی استخوان را شناسایی کند. یک ماده رادیواکتیو یا تریسر به رگ تزریق می شود. این تریسر در استخوان ها جمع می شود و به پزشک کمک می کند تا با استفاده از یک دوربین مخصوص وجود مشکل در استخوان ها را تشخیص دهد.
- الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله (EMG) پالس های الکتریکی که اعصاب در پاسخ به عضلات می فرستند را می سنجد. با کمک این روش می توان فشردگی عصب را که ممکن است ناشی از فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی باشد، تشخیص داد.
همچنین اگر پزشک مشکوک به وجود عفونت باشد، به شما خواهد گفت که باید آزمایش خون بدهید.
درمان کمردرد
معمولاً کمردرد با استراحت و درمان های خانگی بهبود می یابد، اما گاهی اوقات بیمار نیازمند درمان های دارویی می باشد. اکثر افراد برای درمان کمردرد نیازی به درمان های سنگین و پیچیده ندارند؛ اغلب مصرف داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه (OTC) کفایت می کند. در موارد شدیدتر داروهای قوی تری لازم است که معمولاً مصرف آن‌ها با تجویز پزشک و تحت نظارت دقیق او خواهد بود.
درمان های خانگی کمردرد
درمان های خانگی بسیاری وجود دارند که می توان در کنار درمان های سنتی کمردرد از آن ها استفاده کرد:
- گرما و یخ‌درمانی
کیسه یخ می تواند در کمردردهای کوتاه مدت باعث کاهش ناراحتی و التهاب شود. یخ را مستقیماً روی پوستتان قرار ندهید. برای جلوگیری از آسیب به پوستتان، حوله نازک یا گازی را دور یخ بپیچید. کمپرس گرم هم می تواند وقتی که التهاب برطرف شده است، درد را تسکین دهد. از یخ و گرما به صورت متناوب استفاده کنید.
- ورزش
ورزش های بهبود وضعیت بدن (پوسچر) و ورزش های تقویت عضلات شکم و کمر، که عضلات مرکزی نامیده می شوند، روش مناسبی برای درمان است که حتماً باید به آن توجه شود. این درمان معمولاً شامل موارد زیر است:
- بهبود پوسچر
- استفاده از روش‌های مناسب برای بلند کردن اجسام
- تقویت عضلات مرکزی
- کشش عضلات برای افزایش انعطاف‌پذیری
فیزیوتراپیست می تواند نحوه انجام این نوع ورزش ها در خانه را به شما آموزش دهد.
- روغن های ضروری
تحقیقات نشان داده که استفاده از روغن ها و پمادهای حاوی کپسایسین، می تواند درد را کاهش دهد. کپسایسین همان ماده موجود در فلفل هاست که باعث تندی آن ها می شود. این مواد باعث بی حسی اعصاب ناحیه درگیر شده و دردتان را کاهش می دهند. درمان های خانگی می توانند در کاهش کمردرد بسیار مؤثر باشند.
داروهای موجود برای کمردرد
- داروهای تجویزی
کمردردی که با داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه (OTC) درمان نشود، نیازمند یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) تجویزی خواهد بود. کدئین یا هیدروکودون (هیدروکدون) که مخدر هستند، برای مصرف کوتاه مدت تجویز خواهند شد. این داروها نیازمند نظارت شدید پزشک هستند. در برخی از موارد از شل‌کننده های عضلانی هم استفاده خواهد شد. مسکن هایی مانند استامینوفن (تیلنول) هم دسته دیگری از مسکن ها هستند؛ این داروها هم می توانند برای کمردرد استفاده شوند، گرچه خاصیت ضدالتهابی ندارند. اگر مشکلات کلیوی یا زخم داخل شکم دارید در مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن احتیاط کنید. هرگز داروهای بدون نیاز به نسخه (OTC) را بدون تجویز پزشک، بیش از دوز توصیه شده مصرف نکنید، زیرا حتی این داروها هم در صورت مصرف نادرست می توانند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند.
- شل‌کننده های عضلانی
شل کننده‌های عضلانی می‌توانند برای درد پایین کمر، مخصوصاً اگر درد همراه با گرفتگی عضلات باشد، استفاده شوند. این داروها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی باعث کاهش درد خواهند شد.
- داروهای ضدافسردگی
داروهای ضدافسردگی و برخی از داروهای دیگر می توانند برای درمان کمردرد، بدون توجه به موارد اصلی مصرفشان، استفاده شوند. اگر کمردردتان شدید باشد، پزشک ممکن است آمی تریپتیلین را تجویز کند که یک داروی ضدافسردگی سه‌حلقه ای است؛ زیرا این دارو می تواند بر قسمت های مختلف واکنش درد، اثر بگذارد. استفاده از این داروهای ضدافسردگی می تواند برای دردهای عصبی مؤثرتر باشد. ممکن است داروهای ضدافسردگی تجویز شوند، اما تحقیقات در زمینه مؤثر بودن آن‌ها همچنان ادامه دارد و مدارک موجود کافی نیستند.
- تزریق استروئید
شاید پزشکتان تزریق استروئید کورتیزون را برای درمان برخی دلایل کمردرد، پیشنهاد دهد؛ مثلاً در مواردی که کمردرد فرد، عصبی را درگیر می‌کند، از آمپول استروئید کورتیزون استفاده خواهد شد.
- داروهای افیونی (مخدر)
داروهای افیونی قوی‌ترین مسکن‌هایی هستند که می‌توانند برای دردهای شدیدتر تجویز شوند. این داروها، از جمله اکسی‌کدون (اکسیکانتین) و ترکیب استامینوفن و هیدروکدون (ویکودین)، روی سلول های مغز و بدن اثر گذاشته و درد را کاهش می‌دهند. داروهای مخدر باید با احتیاط مصرف شوند چون خطر اعتیاد وجود دارد.
درمان جراحی برای کمردرد
معمولاً برای افرادی که مشکلات ساختاری در کمر دارند و روش‌های غیرجراحی و دارو و درمان برایشان مؤثر نبوده است، جراحی در نظر گرفته می‌شود. جراحی میتواند برای موارد زیر استفاده شود:
- درد شدید و مداوم همراه با مشکلات ساختاری مشهود
- فشردگی عصبی که باعث ضعف عضلانی شود
- فشردگی نخاع که باعث محدودیت در انجام کارهای روزانه شود.
مثال‌هایی از روش‌های جراحی عبارتند از:
- فیوژن: دو مهره به وسیله‌ی گرافت استخوانی که در بین آن‌ها قرار می‌گیرد به هم وصل می‌شوند. مهره‌ها به وسیله‌ی صفحات، پیچ‌ها یا قفس‌های فلزی به هم متصل می‌شوند. خطر ابتلا به آرتریت در این مهره‌های متصل شده به هم بیشتر خواهد شد.
- دیسک مصنوعی: دیسک مصنوعی بین مهره‌ها قرار می‌گیرد و جایگزین پدهای بین مهره‌ها می‌شود.
- دیسککتومی: ممکن است اگر قسمتی از دیسک باعث فشردگی عصب شود، آن قسمت برداشته شود.
- برداشتن قسمتی از مهره: ممکن است در صورتی که مهره بر نخاع یا عصبی فشار بیاورد و اصطلاحاً نیشگون بگیرد، قسمتی از مهره برداشته شود.
- تزریق سلول برای بازسازی دیسک: دانشمندان دانشگاه Duke در کارولینای شمالی، بیومتریال‌هایی ساخته‌اند که می‌توانند بعد از تزریق باعث بهبود عملکرد سلول‌های ترمیمی نوکلئوس پالپوزوس شوند و درد ناشی از بیماری‌های دژنراتیو دیسک را بهبود بخشند.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست یا تنس (TENS)
این روش، درمانی مناسب برای بیماران مبتلا کمردرد مزمن است. دستگاه TENS پالس‌های ضعیف الکتریکی را از طریق الکترودهایی که روی پوست چسبانده شده‌اند به بدن می فرستد.
متخصصین بر این باورند که تنس (TENS)، باعث تشویق بدن برای ترشح اندورفین‌ها شده و ممکن است جلوی رسیدن سیگنال های درد به مغز را بگیرد. تحقیقات انجام شده روی دستگاه تنس نتایج مختلفی داشته‌اند؛ برخی از این تحقیقات گفته‌اند که بی‌تأثیر است و برخی گفته‌اند که برای بعضی از بیماران مؤثر بوده است. دستگاه تنس باید تحت نظر پزشک یا متخصص استفاده شود. برای موارد زیر نباید استفاده شود:
- زنان باردار
- افرادی که سابقه‌ی صرع دارند.
- افرادی که ضربان‌ساز دارند
- افرادی که سابقه‌ی بیماری‌های قلبی دارند.
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (تنس) روشی بی‌خطر، غیرتهاجمی، ارزان و سازگار با شرایط بیمار بوده و ظاهراً درد را کاهش می‌دهد، اما در زمینه‌ی تأثیر آن در بهبود توانایی فعالیت داشتن فرد، تحقیقات بیشتری باید صورت گیرد.
درمان های تکمیلی
از درمان‌های تکمیلی می‌توان در کنار درمان‌های دیگر یا به تنهایی استفاده کرد.
کایروپراکتیک، استئوپاتی (استخوان‌درمانی)، شیاتسو و طب سوزنی (آکوپانکچر)، می توانند باعث تسکین کمردرد و ایجاد احساس ریلکس بودن در بیمار شوند.
- استئوپات در زمینه‌ی درمان اسکلت استخوانی و عضلات تخصص دارد.
- کایروپراکتور مشکلات مفاصل، عضلات و استخوان‌ها را درمان می‌کند. هدف اصلی ستون فقرات است.
- شیاتسو که با عنوان طب فشاری (فشار انگشت) نیز شناخته می‌شود، نوعی ماساژ است که در آن فشارهایی در امتداد مسیرهای انرژی به بدن وارد می‌شود. درمانگر شیاتسو، به انگشتان، شست‌ها و آرنج‌ها فشارهایی وارد می‌کند.
- طب سوزنی یا آکوپانکچر برای چین است. این روش شامل فروکردن سوزن‌های ظریف در نقاط خاصی از بدن است. طب سوزنی به بدن کمک می‌کند تا مسکن‌های طبیعی (اندورفین‌ها) آزاد کند و همچنین میتواند باعث تحریک عصب‌ها و عضلات شود.
- یوگا شامل پوزیشن‌ها، حرکات و تکنیک‌های نفس‌کشیدن است که برخی از آن‌ها می‌توانند عضلات کمر را تقویت کرده و پوسچر فرد را بهبود بخشند. باید مراقب بود که این ورزش‌ها و حرکات باعث بدتر شدن کمردرد نشوند.
تحقیقات انجام شده روی درمان‌های ترکیبی نتایج مختلفی داشته‌اند؛ برای برخی از افراد مزایایی داشته و برای برخی فایده‌ای نداشته است. باید توجه داشته باشید که برای درمان‌های جایگزین باید از پزشک و درمانگر متخصص و معتبر کمک بگیرید.
جلوگیری از کمردرد
اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به کمردرد عمدتاً شامل توجه به عوامل خطر می باشند. نکات زیر باعث تسکین کمردرد می شوند. همچنین به شما کمک می‌کنند تا از کمردرد پیشگیری کنید.
سبک کردن بار
ساک های سنگین، کیف لپ‌تاپ، چمدان و کیف‌دستی می‌توانند باعث فشار به گردن و ستون فقرات شوند. وسایلی که باید حمل کنید را کم کنید و از کیف‌هایی مثل کوله‌پشتی، که باعث توزین متعادل وزن می‌شوند، استفاده کنید. اگر می‌توانید از کیف‌های چرخدار استفاده کنید تا هیچ وزن و فشار اضافه‌ای روی کمرتان نباشد.
وقتی می‌خواهید اجسام را بلند کنید به جای کمرتان، از پاهایتان برای تحمل فشار بلند کردن استفاده کنید. کمرتان را صاف نگه دارید، پاهایتان را کمی از هم باز کنید و برای حفظ تعادل یک پا را کمی جلوتر قرار دهید. فقط زانوهایتان را خم کنید، وزن را نزدیک بدن خود نگه دارید و پاهایتان را صاف کنید و کمر را تا جایی که می‌توانید ثابت نگه دارید.
خم کردن کمر اجتناب ناپذیر است، اما وقتی کمرتان را خم می‌کنید سرتان را خم نکنید و حتماً عضلات شکمتان را سفت کنید تا لگنتان به سمت داخل کشیده شود. مهم‌تر از همه اینکه تا وقتی جسم را بلند نکرده‌اید، پاهایتان را صاف نکنید، چون در اینصورت کمرتان درگیر انجام این کار خواهد شد.
اگر جسمی خیلی سنگین است، در صورت امکان از فرد دیگری برای بلند کردن آن کمک بخواهید. وقتی در حال بلند کردن جسمی هستید مستقیم به جلو نگاه کنید و سرتان را بالا یا پایین نگیرید؛ سرتان طوری باشد که پشت گردن در راستای ستون فقرات قرار داشته باشد. همچنین هل دادن اجسام روی زمین با استفاده از قدرت پاها بهتر از کشیدن است.
تقویت مرکز بدن
عضلات داخل و اطراف شکم و کمر به شما کمک می‌کنند صاف بایستید و کارهای روزمره را انجام دهید. تقویت این عضلات نیز میتواند از درد، کشیدگی یا آسیب به کمر جلوگیری کند. تمارین تقویتی انجام دهید و ورزش‌های تناسب اندام منظمتان را هم چند روز در هفته انجام دهید.
ورزش منظم باعث تقویت بدن و کنترل وزن می‌شود. ورزش‌های ایروبیک هدایت شده‌ی سبک میتواند بدون فشار به کمر باعث تقویت قلب شود. قبل از شروع هر برنامه‌ای برای ورزش، با پزشکتان مشورت کنید.
بهبود وضعیت بدنی (پوسچر)
پوسچر نادرست میتواند باعث وارد شدن فشار اضافی بر کمر شود؛ این امر میتواند به مرور زمان باعث درد و آسیب گردد. مرتباً به خودتان گوشزد کنید که شانه‌های خمیده را صاف کنید و روی صندلی صاف بنشینید.
حتماً لگنتان در وضعیت عادی باشد. صاف بایستید، به جلو نگاه کنید، کمرتان را صاف کنید و وزن را به طور مساوی روی هر دوپا تقسیم کنید. پاهایتان را صاف نگه دارید و سرتان هم در راستای ستون فقرات باشد.
صندلی مناسب برای کار باید تکیه‌ی مناسب و دسته داشته و چرخان باشد. در زمان نشستن سعی کنید زانوهایتان هم تراز با لگنتان باشد و کف پایتان صاف روی زمین قرار گیرد، می‌توانید از چهارپایه برای زیر پایتان استفاده کنید. باید بتوانید صاف بنشینید. اگر از کیبورد استفاده می‌کنید، خمیدگیآرنج‌هایتان باید 90درجه بوده و ساعدهایتان افقی باشند.
تغییر کفش
کفش‌های پاشنه بلند می‌توانند در صورت استفاده‌ی مداوم باعث آسیب به کمر شوند. کفش‌های راحت، حمایت کننده و دارای پاشنه‌ی کوتاه بخرید. کفش‌های تخت فشار کمتری به کمر وارد می‌کنند.
کشش
انجام کارهای یکسان باعث خستگی عضلات شده و آن‌ها را آسیب‌پذیرتر می‌کند. مرتباً بدنتان را بکشید تا جریان خون در این عضلات افزایش یابد و خطر کمردرد و آسیب کمتر شود.
کنترل عادات زندگی
رژیم غذایی شما باید کلسیم و ویتامین D کافی داشته باشد، زیرا این ها برای سلامت استخوان‌ها ضروری هستند. همچنین رژیم غذایی سالم باعث کنترل وزن بدن می‌شود. وزن افراد و نحوه‌ی توزیع این وزن بر احتمال ابتلا به کمردرد تأثیر می‌گذارد. تفاوت احتمال کمردرد در افراد چاق و افراد عادی قابل توجه است. احتمال ابتلا به کمردرد در افرادی که وزن بدنشان را به جای باسن و لگن روی ناحیه‌ی شکمشان می‌اندازند هم بیشتر است.
درصد چشمگیری از افراد سیگاری نسبت به افراد غیرسیگاری هم‌سن، هم‌قد و هم‌وزنشان بیشتر دچار کمردرد می‌شوند. باید تشکی داشته باشید که ستون فقراتتان را صاف نگه دارد و همزمان وزن شانه‌ها و باسن را نیز تحمل کند. از بالشت استفاده کنید، اما طوری نباشد که باعث خم‌شدن گردنتان شود.
سؤالات متداول
چطور می توانم کمردردم را تشخیص دهم؟
کمردرد اغلب بدون دلیلی که پزشک بتواند با آزمایش یا تصویربرداری تشخیص دهد رخ می‌دهد. وضعیت‌هایی که اکثراً باعث کمردرد می‌شوند، کشش عضله یا رباط هستند. بلند کردن مداوم اجسام سنگین یا حرکت ناگهانی و نادرست میتواند باعث کشیدگی عضلات کمر و رباط‌های ستون فقرات شود.
چه نوع کمردردی خطرناک است؟
کمردردی که با بیحسی، گزگز یا ضعف همراه باشد علامت فشردگی یا آسیب عصبی است؛ همچنین اگر درد بعد از مصرف داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه (OTC) همچنان ادامه داشته باشد نیز نشانهی این مشکل است. درد عصبی خطرناک است و در صورتی که درمان نشود میتواند باعث آسیبهای دائمی و حتی ناتوانی و فلج شود.
رایج ترین نوع کمردرد کدام است؟
کشیدگی کمر رایج‌ترین آسیب کمری است. این آسیب‌ها می‌توانند ناگهانی (حاد) یا تدریجی باشند. کشیدگی اغلب در اثر چرخیدن یا کشش عضله یا تاندونی در کمر رخ می‌دهد.
دلایل کمردرد در زنان چیست؟
درد بالای کمر در خانم‌ها اغلب بنا به دلایلی مانند: وضعیت بدنی نادرست مثل خم کردن سر به جلو یا قوز کردن در زمان ایستادن یا نشستن است که باعث بدشکلی و عدم توازن ستون فقرات می‌شود، استفاده‌ی بیش از حد از عضلات یا کشیدگی که معمولاً در اثر انجام حرکات تکراری یا بلند کردن اجسام و بچه رخ می‌دهد، آسیب به دیسک‌ها، عضلات یا رباط‌ها است.
چطور می توانم تشخیص دهم که کمردرد من مربوط به مشکلات کلیوی است؟
درد کلیه بالاتر و عمیق‌تر از کمردرد است. این درد را در نیمه‌ی بالایی کمر احساس خواهید کرد نه در پایین کمر. بر خلاف کمردرد، این درد در یک یا هر دو پهلو و معمولاً زیر دنده‌ها احساس خواهد شد و اغلب مداوم است.
آیا پیاده روی برای کمردرد مفید است؟
حرکات ساده‌ی راه رفتن، بهترین کاری هستند که برای درد مزم پایین کمر می‌توان انجام داد. روزانه دوبار و هربار به مدت 10-15 دقیقه پیاده‌روی باعث تسکین کمردرد خواهدشد. اگر تمایل داشته باشید و قادر باشید، می‌توانید به جای این ورزش از ورزش‌های سنگین‌تر استفاده کنید.
چقدر طول می کشد تا کمردرد درمان شود؟
درد حاد پایین کمر معمولاً چندین روز الی 4هفته و درد نیمه حاد پایین کمر 4-12 هفته طول می‌کشند. با این حال طبق گفته‌ی سازمان جهانی بهداشت، حدود 20% از افراد مبتلا به کمردرد حاد، کمردردشان مزمن خواهد شد، یعنی دردی که 12 هفته یا بیشتر طول بکشد.
برای درد پایین کمر یخ بهتر است یا گرما؟
وقتی که کمردردتان حاد (کمتر از 4هفته درد دارید) یا در اثر آسیب مستقیم باشد، اول از یخ‌درمانی استفاده کنید. استفاده از یخ باعث منقبض شدن رگ‌های خونی، کاهش تورم و التهاب شده و اثر بی‌حس‌کننده دارد. بعد از برطرف شدن التهاب، از گرمادرمانی استفاده کنید.
