پی آر پی زانو: مزایا، نحوه تزریق و مراقبت بعد از آن + هزینه

درمان با پلاسمای غنی از پلاکت، که به عنوان درمان PRP نیز نامیده می‌شود، روش درمانی است که در آن تلاش می‌شود تا از خواص درمانی طبیعی خون خود بیمار برای ترمیم غضروف، تاندون‌ها، رباط‌ها یا حتی استخوان‌های آسیب‌دیده در ناحیه زانو استفاده گردد. تعداد رو به افزایشی از مردم، برای درمان بسیاری از بیماری‌ها، از جمله آرتروز زانو، تورم زانو و آسیب وارده به تاندون زانو، به درمان با تزریق پی‌آرپی، روی می‌آورند. این مقاله نحوه عملکرد روش درمانی تزریق PRP برای رفع مشکلات زانو و اینکه آیا این یک روش مؤثر هست یا خیر، چه کسانی می‌توانند تزریق پی‌آرپی را برای درمان زانوی خود در نظر بگیرند، مراقبت‌های پس از این درمان و عوارض جانبی PRP درمانی برای زانو را توضیح می‌دهد.

تزریق پی آر پی برای رفع مشکلات زانو چگونه عمل می‌کند؟

متخصصان، بطور دقیق درنیافته‌اند که چگونه درمان پی ‌آر پی، می‌تواند علائم بعضی از مشکلات زانو را در بیماران کاهش دهد. پزشکانی که از درمان prp برای درمان مشکلات زانو استفاده می‌کنند، این نظریه را مطرح می‌نمایند که پلاسمای غنی از پلاکت ممکن است در موارد زیر مؤثر باشد:

• کاهش التهاب و کند کردن روند پیشرفت مشکلات زانو
• تحریک بدن برای تشکیل غضروف جدید
• افزایش تولید مایع روان کننده طبیعی در مفصل و در نتیجه کاهش اصطکاک دردناک مفصل
• پلاسمای تزریق شده، حاوی پروتئین‌هایی است که گیرنده‌های درد را در بیمار، تغییر داده و در نتیجه احساس درد را کاهش می‌دهد.

در بیماران مبتلا به آرتروز زانو، تزریق پی آرپی نتایج قابل توجهی در بهبودی، نشان داده است. البته تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، ممکن است که همه این کارها را انجام دهد و یا هیچ اثری نداشته باشد. برای اینکه دانشمندان از اثرات این درمان کاملا مطمئن شوند، به مطالعات بالینی در مقیاس بزرگ‌تر و با کیفیت بالاتری نیاز است.

مزایای تزریق PRP برای درمان مشکلات زانو

 بیماران مبتلا به مشکلات زانو، به دلایل متعددی ممکن است که تزریق پلاسمای غنی از پلاکت را برای درمان خود، در نظر بگیرند:

• پلاسمای غنی از پلاکت استفاده شده در این درمان، طبیعی است و از بدن خود بیمار گرفته می‌شود؛ در نتیجه، تزریق پی ‌آر پی، خطر بسیار کمتری در پی خواهد داشت.
• در صورتی که نتایج حاصل از سایر روش‌های درمانی برای رفع مشکلات خفیف تا متوسط زانو، در مورد هر بیمار متفاوت است و زیاد قابل اطمینان نیست؛ همچنین بعضی از آن‌ها اثرات جانبی و عیوبی به همراه دارند.
  • انجام کارهایی مانند فیزیوتراپی و کاهش وزن اغلب می‌توانند در بهبودی مؤثر باشند؛ اما در تمام موارد علائم بیماری را از بین نمی‌برند.
  • ثابت شده است که تزریق کورتیزون باعث کاهش درد زانو می‌شود، اما تزریق مکرر این ماده می‌تواند به مرور زمان باعث ضعیف شدن رباط‌ها و تاندون‌های زانو شود و ممکن است اثرات مضری بر روی غضروف‌های سالم داشته باشد.
  • داروهای ضد التهابی (NSAIDS) مانند آسپرین و ایبوپروفن می‌توانند درد را کاهش دهند، اما استفاده طولانی مدت از این داروها، می‌تواند مشکلات معده، فشار خون و مشکلات قلبی را تشدید نماید.
  • جراحی‌های جزئی برای درمان مشکلات زانو، مانند دبریدمان آرتروسکوپی، نتایج متفاوتی دارند و ممکن است که خیلی مؤثر نباشند.
  • جراحی‌های تعویض مفصل زانو، جراحی‌های بزرگی هستند که نیاز به توانبخشی طولانی‌مدتی پس از جراحی دارند و فقط باید در موارد ناتوان‌ کننده‌تر آرتروز زانو بکار برده شوند.

در حالی که در مورد درمان پی ‌آر پی، به تحقیقات بیشتری نیاز است، تحقیقات کنونی، امیدوارکننده به نظر می‌رسند. از آنجایی که مشکلات زانو درمان دائمی ندارند و تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، خطرات کمی در پی دارد، برخی از پزشکان معتقدند که روش درمانی PRP ارزش امتحان کردن را دارد. البته بیماران باید به خاطر داشته باشند که prp، همه مشکلات را درمان نمی‌نماید و بهتر است که همراه با درمان‌های غیرجراحی و تغییرات سبک زندگی مانند فیزیوتراپی، کاهش وزن، استفاده از زانوبند‌ها و دارو‌های NSAID استفاده شود.

کاندیدای مناسب تزریق PRP در زانو

هیچ فهرستی از معیارهای پذیرفته شده جهانی برای افرادی که واجد شرایط تزریق پی ‌آر پی هستند؛ وجود ندارد؛ اما اگر

• درد ناشی از مشکلات زانو، بر فعالیت‌های روزانه شما تأثیر منفی می‌گذارد
• سایر درمان‌های محتاطانه‌تر برای درمان مشکلات زانو، بی‌تأثیر بوده و یا اثرات آن از بین رفته‌ است:
  • فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفاصل، کمکی نکرده است
  • بیمار به داروهای ضد التهابی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن حساسیت داشته است یا اینکه NSAIDها، درد را به اندازه کافی تسکین نداده‌اند.
  •  درمان‌هایی مانند آسپیراسیون مفصلی مناسب نباشد یا تسکین کافی برای درد را ارائه نمی‌کنند
  • تزریق استروئید مؤثر نبوده‌است، یا بیمار می‌خواهد که از تزریق استروئید اجتناب نماید

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، ممکن است که برای بیماران با شرایط زیر مناسب نباشد:

• داشتن یک وضعیت پزشکی که ممکن است با تزریق بدتر شود یا گسترش یابد، مانند عفونت‌های فعال، بیماری متاستاتیک یا بیماری‌های پوستی خاص
• بیمارانی که اختلالات خونی یا خونریزی از عضو خاصی دارند
• افرادی که تحت درمان ضد انعقادی هستند (و نمی‌توانند به طور موقت، درمان را متوقف کنند)
• بیمارانی که کم خون هستند
• زنان باردار

علاوه بر این، بیمارانی که به محصولات گاوی حساسیت دارند باید به پزشک خود اطلاع دهند؛ زیرا اگر پلاسمای غنی از پلاکت با ماده افزودنی به نام ترومبین گاوی که از گاو گرفته می‌شود، ترکیب شود، این بیماران ممکن است که واکنش آلرژیک، نشان دهند.

PRP چگونه برای مشکلات زانو آماده می‌شود؟

رایج ترین راه برای تهیه PRP، سانتریفیوژ کردن مقداری از خون بیمار است. یک ویال خون، در یک دستگاه سانتریفیوژ قرار داده شده و در آنجا با سرعت بسیار بالا چرخانده می‌شود. چرخش دستگاه باعث جدا شدن خون به لایه‌های زیر می‌شود:

• گلبول‌های قرمز که تقریباً ۴۵ درصد خون را تشکیل می‌دهند، به قسمت پائین ویال، منتقل می‌شوند.
• گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها یک لایه نازک میانی به نام پوشش بافی، تشکیل می‌دهند که کمتر از یک درصد خون سانتریفیوژ شده را تشکیل می‌دهد.
• پلاسمای «کم پلاکت» یا پلاسمای با غلظت کم پلاکت‌ها، لایه بالایی باقی‌مانده یعنی حدود ۵۵ درصد از نمونه خون سانتریفیوژ شده را تشکیل می‌دهد.

هنگامی که فرآیند سانتریفیوژ کامل شد، پزشک یا تکنسین پزشکی ویال را از سانتریفیوژ خارج کرده و محلول پی‌آرپی را برای تزریق آماده می‌نماید.

سرعت و زمان سانتریفیوژ، می‌تواند متفاوت باشد. تفاوت در سرعت و زمان سانتریفیوژ، بر ترکیب PRP تأثیر می‌گذارد. در مورد اینکه کدام فرآیند سانتریفیوژ، بهترین نتایج را برای درمان آرتروز زانو، حاصل می‌کند، توافق روشنی وجود ندارد.

همه تزریقات prp یکسان نیستند. ترکیب دقیق پلاسمای غنی از پلاکت، به چندین متغیر از جمله غلظت پلاکت‌ها، غلظت گلبول‌های سفید و استفاده از مواد افزودنی بستگی دارد.

غلظت پلاکت‌ها

خون طبیعی دارای۱۵۰۰۰۰ تا ۴۵۰۰۰۰ پلاکت در میکرولیتر (μL) است و غلظت پلاکت‌ها در پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند از ۲.۵ تا ۹ برابر آن متفاوت باشد. سطح غلظت، به خون فرد، مقدار خون گرفته شده، فرآیند سانتریفیوژ (به عنوان مثال، سرعت چرخش و مدت زمان) و سایر روش‌های آماده سازی بالینی بستگی دارد.

اگرچه ممکن است منطقی به نظر برسد که پلاسمایی با بالاترین غلظت پلاکت ممکن نتایج بهتری نسبت به پلاسمای با غلظت پلاکت کمتر داشته باشد؛ اما لزوماً چنین نیست. ممکن است که پلاسمایی با غلظت ۲.۵ برابر خون طبیعی، ایده آل بوده ولی غلظت‌های بالاتر ممکن است در واقع رشد سلول‌های جدید را محدود کند. در این زمینه تحقیق بیشتری مورد نیاز است.

شمارش گلبول‌های سفید

سیستم ایمنی بدن، برای مبارزه با عفونت‌ها به گلبول‌های سفید نیاز دارد، اما نقش این سلول‌ها در درمان PRP نامشخص است. گلبول‌های سفید ممکن است توانایی بافت‌ها را برای بهبودی، کم کنند، شاید التهاب، بافت زخم و آسیب به بافت‌های مجاور را افزایش دهند. در حالی که گلبول‌های سفید ممکن است به بهبود بافت کمک نکنند؛ اما هیچ اثر منفی ندارند و یا ممکن است که اثرات مفیدی نیز داشته باشند. همانند غلظت پلاکت‌ها، غلظت گلبول‌های سفید خون، توسط خون فرد و همچنین روش‌های آماده‌سازی بالینی تعیین می‌شود.

مواد افزودنی

بعضی از پزشکان، مواد افزودنی خاصی را در پلاسمای غنی از پلاکت مخلوط می‌کنند. این افزودنی‌ها که ترومبین و کلرید کلسیم هستند، پلاکت‌ها را به طور مصنوعی فعال می‌کنند، فرآیند لخته شدن خون را تحریک می‌نمایند و ممکن است خواص بازسازی پلاسمای غنی از پلاکت را افزایش دهند.

آماده سازی و ترکیب پلاسمای غنی از پلاکت باید با توجه به شرایط پزشکی خاص هر عارضه، تنظیم شود. به عنوان مثال، یک “دستور العمل” ممکن است برای درمان مشکل زانو بهترین گزینه باشد در حالی که دستور العمل دیگری، برای درمان مشکل تاندونیت مناسب باشد.

اگر دستورالعمل خاصی در دست نباشد، ایجاد تغییرات در تهیه پی ‌آر پی، به پزشک بستگی دارد.

اقدامات احتیاطی قبل از تزریق PRP در زانو

پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که دستورالعمل‌های زیر را قبل از تزریق رعایت کنند:

• اجتناب کردن از مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی به مدت ۲ تا ۳ هفته قبل از عمل
• یک هفته قبل از عمل، مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن، یا داروهای آرتروز مانند سلبرکس را متوقف کنید.
• ۵ روز قبل از عمل از مصرف داروهای ضد انعقاد، خودداری کنید
• در طول یک روز قبل از عمل، مقدار زیادی مایعات بنوشید
• بعضی از بیماران، ممکن است بلافاصله قبل از عمل به داروهای ضد اضطراب نیاز داشته باشند

مراحل تزریق PRP برای مشکلات زانو

این یک روش درمانی در مطب است که شامل خونگیری، آماده سازی PRP و تزریق است:

• خون از ورید بازوی بیمار به داخل ویال کشیده می‌شود (معمولاً ۱۵ تا ۵۰ میلی لیتر یا کمتر از ۲ اونس خون مورد نیاز است).
• خون با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ، پردازش می‌شود.
• یک پزشک یا تکنسین، پلاسمای غنی از پلاکت سانتریفیوژ شده را برای تزریق آماده می‌کند.
• ناحیه آسیب دیده مفصل، با مواد ضدعفونی کننده مانند الکل و یا پد، تمیز می‌شود.
• در صورت استفاده از سونوگرافی، یک ژل مخصوص روی ناحیه‌ای از پوست، نزدیک محل تزریق اعمال می‌شود. یک پروب اولتراسوند، روی پوست پوشیده از ژل، حرکت داده می‌شود. یک تصویر زنده از مفصل روی صفحه نمایش، ایجاد می‌گردد تا پزشک آن را ببیند.
• از بیمار خواسته می‌شود که استراحت کند؛ این امر تزریق را تسهیل می‌نماید و همچنین می‌تواند باعث کاهش درد تزریق شود.
• پزشک با استفاده از سرنگ و سوزن، پلاسمای غنی از پلاکت را به داخل کپسول مفصلی تزریق می‌کند.
• ناحیه تزریق، تمیز و بانداژ می‌شود.

پلاسمای غنی از پلاکت، معمولاً یک سری پاسخ‌های بیولوژیکی را تحریک می‌نماید و محل تزریق ممکن است برای حدود ۳ روز متورم و دردناک باشد.

مراقبت‌های بعد از تزریق پی‌آرپی زانو

به بیمار توصیه می‌شود که برای چند روز، آرام حرکت کند و از وارد کردن فشار به مفصل آسیب دیده خودداری نماید.

پزشک ممکن است به بیمار پیشنهاد کند:

• داروهای ضد التهابی مصرف نکند؛ ممکن است که یک داروی ضد درد دیگر، توسط پزشک تجویز شود
• برای محافظت و بی‌حرکت کردن مفصل آسیب‌دیده از زانوبند استفاده کند. ممکن است به بیماری که در زانوی او، پی ‌آر پی تزریق شده است؛ توصیه شود از عصا استفاده کند
• برای کمک به کاهش درد و تورم پس از تزریق، چند بار در روز به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه از کمپرس سرد استفاده کند.

بیمارانی که از نظر فیزیکی مشاغل سختی ندارند؛ معمولاً می‌توانند روز بعد به سر کار خود برگردند. بیماران می‌توانند زمانی که تورم و درد کاهش یافت، معمولاً چند روز پس از تزریق، فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرند. بیماران نباید مصرف داروهای ضدالتهابی را تا زمان تأیید پزشک شروع کنند.

خطرات تزریق PRP برای مشکلات زانو

هیچ خطری دربارۀ واکنش آلرژیک یا واکنش سیستم ایمنی به درمان پلاسمای غنی از پلاکت وجود ندارد زیرا پلاسما، از خون خود شما گرفته شده است. عوارض جانبی این درمان نادر است؛ اما ممکن است شامل درد در محل تزریق و اندکی خطر عفونت باشد.

هزینۀ تزریق prp برای رفع مشکلات زانو

هزینۀ کلی درمان با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، به هزینۀ تسهیلات پزشکی، دستمزد پزشک، تعداد تزریقات انجام شده، پیچیدگی مورد درمانی، و موقعیت جغرافیایی مطب پزشک شما بستگی دارد. درمان با پی ‌آر پی، ممکن است که بوسیله بیمه شما پوشش داده نشود؛ و شما باید تمام هزینۀ آن را شخصاً پرداخت نمائید. طرح‌های بیمه‌ای زیادی وجود ندارند که این درمان‌ها را پوشش دهند. با این حال، بعضی از پزشکان، ممکن است که بسته‌های مالی را برای پرداخت هزینه‌ها به بیماران خود ارائه دهند. بنابراین، از پرسیدن خجالت نکشید.

سؤالات متداول

اگر از دار‌وهای رقیق‌کننده خون، مانند وارفارین استفاده می‌کنم، می‌توانم PRP انجام دهم؟

وارفارین، بر عمل پی ‌آر پی، تأثیری نمی‌گذارد. با این حال، باید به پزشک خود اطلاع دهید که از وارفارین استفاده می‌نمائید، زیرا خطر خونریزی بعد از عمل را افزایش می‌دهد.

چه مدت طول می‌کشد تا تزریق پی‌آرپی، در زانو اثر کند؟

نتایج تزریق PRP ممکن است بین چهار تا شش هفته طول بکشد تا بیمار آن را احساس کند.

بعد از تزریق پلاسما در زانو، چه مدت به استراحت نیاز دارم؟

پزشکان توصیه می‌کنند که حداقل یک هفته پس از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، برای زانو، از ورزش دادن مفصل زانو خودداری کنید. این زمان استراحت، ممکن است بسته به مفصل یا ساختار مادۀ تزریق شده، متفاوت باشد.

کارهایی که بعد از پی‌آرپی زانو نمی‌توانیم انجام دهیم چیست؟

تا ۷۲ ساعت پس از عمل، از قرار دادن یخ یا حرارت در محل تزریق خودداری کنید. در چند روز اول پس از عمل، حمام آب گرم نگیرید یا به سونا نروید. تا ۲ روز بعد از عمل، از مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی خودداری نمائید. تا ۲۴ ساعت بعد از عمل، از حمام کردن خودداری کنید.

اثرات مثبت این عمل چقدر طول می‌کشد؟

به طور کلی، تأثیرات مثبت این عمل، به شرایط بیماری بستگی دارد. برای آرتروز زانو، پزشکان فکر می‌کنند تأثیرات تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، برای ۱۲ تا ۱۸ ماه باقی می‌ماند.

برای آرتروز زانو به چند تزریق PRP نیاز دارم؟

پزشکان هنوز پاسخ دقیق این سوال را نمی‌دانند؛ با این حال، برای آرتروز زانو، آن‌ها ۳-۲ تزریق را با فاصله حدود دو هفته برای بهترین اثرات درمانی PRP پیشنهاد می‌کنند. به طور کلی، ۳-۲ تزریق بهتر از یک تزریق است زیرا اثرات آن، می‌تواند ۲۴ ماه، دوام داشته باشد.

آیا تزریق پی‌آرپی، برای رفع مشکلات زانو ارزشش را دارد؟

تحقیقات نشان می‌دهد که این عمل، پس از آسیب یا جراحی برای شرایط خاص، مانند پارگی تاندون، بهبودی را سرعت می‌بخشد. علاوه بر کمک به بهبود بافت آسیب‌دیده، برخی مطالعات نشان می‌دهد که تزریق PRP درد را کاهش داده و تحرک افراد را افزایش می‌دهد.

آیا می‌توانم ایبوپروفن را بعد از پی‌آرپی زانو مصرف کنم؟

اگر بعد از عمل درد داشتید، می‌توانید طبق دستورالعمل روی بسته دارو، تیلنول را در صورت نیاز مصرف کنید. از مصرف داروهای ضد التهابی مانند؛ ادویل، موترین، ایبوپروفن، آلو، ناپروکسن، ملوکسیکام، حداقل تا ۲ هفته پس از عمل، جدا خودداری نمائید.

آیا تزریق PRP می‌تواند غضروف زانو را بازسازی کند؟

تزریق PRP روند بهبودی را تسریع و تقویت می‌کند، بنابراین بدن شما می‌تواند میزان قابل توجهی از آسیب‌هایی که به تنهایی قادر به درمان آن‌ها نیست را، ترمیم کند. پی‌آرپی در واقع می‌تواند به شما در بازسازی غضروف‌هایی که توسط آرتروز یا آرتریت روماتوئید، تخریب شده‌اند، کمک کند.

چه مدت بعد از پی‌آرپی، می‌توانم دوش بگیرم؟

حداقل تا ۶ ساعت پس از درمان، از هیچ یک از محصولات زیبایی مو، استفاده نکنید. حتماً یک دوش آب گرم بگیرید و موهای خود را در همان روز بعد از درمان، بشویید تا اثرات درمانی PRP را افزایش دهید. از رفتن به سونا، اتاق بخار و شنا، به مدت ۲ روز پس از درمان خودداری نمائید.