درد شانه: علائم، علل و درمان آن

در جوانان، درد شانه اگر رخ دهد، بیشتر از هر دلیل دیگری، علت آن حوادث و یا آسیب به این ناحیه است. با این حال، هرچه سن زیادتر شود، روند فرسودگی مفصل شانه و تاندون روتاتور کاف شانه (تاندون شانه)، بیشتر خواهد شد. با گذر زمان این درد ممکن است به یک درد دائمی تبدیل شود. درد شانه مکن است از هر یک از عوامل: مفصل شانه، ماهیچه های اطراف آن، تاندون ها و رباط ها در این ناحیه، ایجاد شود. درد شانه معمولاً با انجام ورزش و یک سری فعالیت ها بدتر می‌شود. انواع بیماری ها  و شرایطی که ساختار قفسه سینه و شکم را تغییر می‌دهد؛ مانند بیماری قلبی و عارضه کیسه صفرا نیز میتوانند منجر به درد شانه شوند. خبر خوب این است که، با انتخاب شیوه درمانی مناسب، می‌توان درد این ناحیه را بهبود داده و به انجام امورات روزانه مورد علاقه خود بازگردید.

در این مقاله، شما با علائم، علل، تشخیص و درمان درد شانه، آشنا خواهید شد.

علل درد شانه

دلایل بسیاری بر ایجاد درد شانه وجود دارند که لزوماً همه آن ها، ربطی به مفصل شانه یا بخش های مرتبط با آن ندارند.

آرتریت استخوانی

غضروف، یک نوع بافت نرم و بالشتک مانند است که دو سر یک استخوان را (در محل مفصل) می‌پوشاند. غضروفی که سالم و طبیعی باشد، به مفصل کمک می‌کند تا به طور طبیعی و سالم، حرکت داشته باشد. آرتریت استخوانی (استئوآرتریت)، زمانی رخ می‌دهد که این غضروف ها در اثر حوادث و یا آسیب، دچار پارگی و یا آسیب شوند.

التهاب کپسول شانه

غشاء سینوویال شانه، ممکن است دچار التهاب گردد. التهاب این غشاء ممکن است در اثر یک آسیب دیدگی و یا دلایل دیگری، به وجود آید.

“شانه یخ زده“، زمانی رخ می‌دهد که کپسول های شانه ضخیم شده و نتیجتاً ملتهب و سخت می‌گردد. همچنین ممکن است مایع سینوویال کمی برای روان سازی مفصل، موجود باشد. در نتیجه، حرکت دادن شانه، امری دشوار می‌شود. اگر شانه دچار بی حرکتی شود، شانه یخ زده ممکن است در نتیجه بیماری دیگری به وجود آید. گاهی اوقات، علت شانه درد ممکن است معلوم نباشد.

بورس ملتهب شده

“بورس ها”، کیسه های نازک حاوی مایع سینوویال هستند که سطح داخلی آن ها نیز با پرده (غشاء) سینوویال پوشانیده شده است. دردی که مرتبط با بورس ملتهب شده می‌باشد نیز در ناحیه شانه می‌تواند حس شود. این بورس ها، اصطکاک بین دو ساختار مانند: استخوان ها، تاندون ها و ماهیچه را کاهش می‌دهند. معمولاً با انجام یک سری حرکات بدنی تکرارشونده، این بورس های واقع شده در ناحیه شانه، که بین تاندون شانه و لبه استخوانی شانه (آکرومیون) می‌باشند، دچار التهاب می‌گردند.

کشیدگی و آسیب به رباط ها

رباط ها، بافت هایی نرم هستند که یک استخوان را به استخوان دیگر متصل می‌کنند. از طریق ثابت نگه داشتن استخوان ها در جای خود، ساختار شانه را به خوبی حفظ می‌کنند. اگر این رباط ها دچار آسیب دیدگی و یا کشیدگی (sprain) شوند، باعث ایجاد درد خواهند شد. شاید این به خاطر بیرون زدگی تمام یا  قسمتی از استخوان ” هومروس ” از کاسه مفصلی خود باشد.

این رباط ها ممکن است گاهاً دچار پارگی شوند؛ که خود این عارضه ممکن است به علت یک آسیب دیدگی (مثلاً: افتادن روی بازویی که به بیرون دراز است) و یا انجام حرکات تکراری (مثل بازی کریکت که در آن دائماً باید توپ را پرتاب کرد)، ایجاد شده باشد.

ضربه مستقیم به شانه می‌تواند منجر به کشیدگی (رگ به رگ شدن) مفصل ” آکرومیو کلاویکولار – مفصل سرشانه ای ترقوه ای ” شود. این نوع از آسیب، اغلب در افرادی رخ می‌دهد که ورزش های تماسی انجام می‌دهند؛ مانند فوتبال که مستقیماً ممکن است به شانه ضربه ناگهانی زده شود. البته به دلیل افتادن از جایی نیز می‌تواند رخ دهد.

به گروهی از تاندون ها و ماهیچه ها که شانه را ثابت و در جای اصلی خود نگه داشته و کمک به حرکت شانه و بازوان می‌کنند، ” کاف روتاتور ” گفته می‌شود. پارگی تاندون کاف روتاتور، به علت آسیب دیدگی (مثلاً، شکستگی استخوان ترقوه) و یا در اثر افزایش سن ممکن است رخ دهد.

گردن و بالای کمر

مشکلات ناشی از مفاصل و اعصاب نواحی گردن و بالای کمر، نیز می‌توانند منبع درد شانه باشند. درد گردن و بالای کمر، معمولاً از قسمت پشتی مفصل شانه شروع به حس شده و تا بالای بازوان نیز احساس این درد ادامه می‌یابد.

آسیب دیدگی عصب آگزیلار

عصب آگزیلار، در اثر دررفتگی شانه و یا شکستگی استخوان هومروس، ممکن است دچار آسیب دیدگی شود و نتیجتاً می‌تواند باعث ضعف در حرکت دادن بازو به سمت خارج از بدن شود.

درد ارتجاعی (درد جایی از بدن که علت آن در جای دیگر است)

درد شانه ممکن است به علت ناراحتی های دیگری که در نواحی شکم، قلب و ریه ها، وجود دارند، رخ بدهد.

علائم و نشانه های درد شانه

ممکن است علت های بسیاری برای درد شانه وجود داشته باشد. همگی این علل، علائم خاص خود را دارند.

افرادی که از درد شانه رنج می‌برند، این درد را در عمق مفصل شانه، پشت یا جلوی شانه و نیز بالای بازوان خود، حس می‌کنند . گاهی این درد شانه با عنوان “درد گرفتگی یا گیرکردگی” ازش یاد می‌شود (سندروم ایمپینجمنت). مکان و نوع این درد، احتمالاً با ساختار ایجاد کننده آن، مرتبط است.

در بعضی از حالات، ممکن است حرکت دادن شانه کاری دشوار و دردناک باشد. نوعی از ضعیف شدگی در نواحی شانه و یا بالای بازوان، نیز متداول است.

بسته به شرایط، ممکن است فرد این احساس را داشته باشد که مفصل شانه اش به بیرون سُر خورده و سپس به سر جای خود در کاسه مفصلی برمی‌گردد؛ و یا حتی حس دررفتگی کامل شانه را داشته باشد. بعضی از افراد نیز ممکن است حس سوزش و مور مور شدگی نیز داشته باشند، که در این حالت، علت آن بیشتر مربوط به اعصاب گردنی است تا مفصل شانه.

عدم تحرک بعد از دررفتگی شانه، معمولاً به خاطر درد ناشی از آن می‌باشد. پارگی کامل تاندون کاف روتاتور و نیز آسیب دیدگی عصب آگزیلار، هر دو باعث ایجاد سختی در باز و بسته کردن بازوان می‌شوند. این مشکلات، نیازمند آزمایشات بالینی دقیقی هستند.

تشخیص درد شانه

پزشکانی که متخصص در درمان دردهای شانه می‌باشند، این تخصص را دارند که به خوبی علل و شرایط ایجاد درد در بیماران را شناسایی کنند. آن ها این تشخیص ها را با انجام دادن کار های زیر، می‌دهند:

• راجع به درد شانه شما سؤالاتی می‌پرسند از قبیل: دلایل احتمالی، داشتن سابقه این نوع از درد، عوامل محرک درد شما، عوامل تسکین درد شما.
• انجام دادن آزمایشات کامل فیزیکی

پزشکان با جمع‌آوری این اطلاعات می‌توانند تشخیص دهند که آیا نواحی دیگر در قسمت شانه نیز درگیر در این درد هستند یا خیر. گاهی نیز انجام آزمایشات و بررسی های بیشتری را پیشنهاد می‌کنند.

دانستن این واقعیت بسیار اهمیت دارد که  این بررسی ها، تغییراتی که در اثر سن (حتی در 45 سالگی) در شانه افراد ایجاد می‌شوند را نشان می‌دهند و نه آسیب هایی که شانه به خود دیده است. خود پزشک اگر مهارت کافی را داشته باشد، می‌تواند تفاوت این دو را برای شما شرح دهد.

X-ray

تصاویر اشعه ایکس، استخوان ها و مفاصل را در فرد نشان می‌دهند. همچنین هر نوع تغییری که در اثر آرتریت مفصل شانه یا شکستگی، به وجود آید را نیز نشان می‌دهد. با این حال، عکس های اشعه ایکس، هیچ تغییراتی در بافت های نرم مانند ماهیچه ها و تاندون ها را نشان نمی‌دهند.

اولتراسوند

اولتراسوند به طور معمول برای تشخیص پارگی و التهاب تاندون کاف روتاتور، استفاده می‌شود. هرچند که استفاده از این روش کمک شایانی به یافتن نشانه هایی از علت درد می‌کند، ولی باز هم روش قطعی تشخیص علت درد شانه شما نمی‌باشد.

اگر برای شما استفاده از اولتراسوند تجویز شده است، یک تصویربردای اشعه ایکس نیز در کنار آن برای بیمار تجویز خواهد شد. هر دوی این تصویربرداری ها در کنار هم می‌توانند اطلاعات تشخیصی کافی را از وضعیت تاندون ها و مفاصل ناحیه شانه، فراهم کنند.

اسکن های MRI  و CT

اسکن های CT و MRI، معمولاً اولین آزمایشاتی نخواهند بود که برای تشخیص درد شانه استفاده می‌شوند. زمانی باید این آزمایشات را انجام دهید که، پزشک شک بر وجود شکستگی دارد و یا اگر بیمار دچار یک حادثه شده باشد. این آزمایشات تصویربرداری، وسعت آسیب دیدگی و اینکه آیا انجام ارزیابی ها و درمان های بیشتری توسط جراح، نیاز است یا خیر را تعیین می‌کند.

درمان درد شانه

درمان های بسیاری برای درد شانه موجود است.

دارودرمانی

داروهایی چون پاراستامول و دوزهای پایین از ضدالتهابهایی مانند: قرص و ژل های ایبوپروفن، کمک شایانی به کنترل درد بیمار به هنگام تلاش برای حفظ عملکرد خود، می‌کنند. اگر بیماری قلبی و کلیوی و یا حتی فشار خون دارید، حتماً قبل از استعمال این داروها، با پزشک خود مشورت کنید. لازم است بدانید که دارودرمانی، روش دائمی رفع درد شانه در شما نخواهد بود. اگر دردتان ادامه دار شد، روش های درمانی دیگر را از پزشک خود جویا شوید.

تزریق کورتیکواستروئید

برای دردهای ماندگار، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را پیشنهاد کند. درحالیکه همه دارو ها، از عوارض جانبی خاص خود برخوردارند، تزریق این ماده دارویی بسیار قابل تحمل برای بدن بیمار بوده و نیز به تسکین درد وی کمک زیادی می‌کند. ممکن است بسته به شرایط، یک یا دو دفعه نیاز به این تزریق داشته باشید. ثبت گزارشات روزانه از درد به صورت شخصی، میتواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که انجام این تزریقات تا چه میزان مؤثر بوده و آیا درمان های دیگری مورد نیاز است یا خیر.

در مواردی چون شانه یخ زده، تزریق ” هیدرودیلاتاسیون “پیشنهاد می‌شود. هیدرودیلاتاسیون، یک نوع مایع که شامل سالین و استروئید است می‌باشد که به داخل مفصل تزریق می‌گردد. شواهدی دال بر مؤثر بودن این شیوه درمانی بر تسکین درد و افزایش دامنه حرکتی بیمار، وجود دارد. انجام فیزیوتراپی، چند روز بعد از درمان، نیز بسیار کمک کننده می‌باشد.

فیزیوتراپی

یکی از اولین رویکردهای درمانی برای بهبود درد شانه، فیزیوتراپی و اصلاح فعالیت هایی است که درد را بدتر و بیشتر می‌کنند. تمرینات فیزیوتراپی با هدف از بین بردن مشکلاتی چون خشکی و ضعف عضلانی، انجام می‌گیرند. هدف دیگر انجام این نوع از تمرینات، اصلاح الگوهای حرکتی فعالیت هایی مانند کار کردن، ورزش کردن و کارهای روزانه می‌باشد تا بیمار بعد از اصلاح این دسته از رفتار های حرکتی خود، بتواند به خوبی بهبود یافته و به انجام امورات روزانه اش برگردد.

کار درمانی

اگر درد شانه شما، انجام کارهای روزانه را برای شما سخت کرده است، بهتر است به یک کار درمانگر مراجعه کنید. آن ها به شما کمک می‌کنند تا کار های روزانه خود را مانند، حمام کردن، کار کردن و یا رانندگی، به خوبی انجام دهید. همچنین می‌توانند کمک ها و وسایلی را جهت تسهیل انجام کارهای روزانه شما، برایتان فراهم آورند.

کمپرس سرما و گرما

اگر شانه شما بعد از یک حادثه و آسیب درد می‌کند و یا در مقاسه با طرف دیگر شانه تان، ملتهب تر و نیز داغ تر است، بهتر است از یک کیسه یا بسته یخ و قرار دادن آن درد ناحیه مورد نظر استفاده کنید. برای اذیت نشدن از سرمای تکه های یخ، می‌توانید از یک بسته نخودفرنگی منجمد که داخل یک حوله پیچیده شده باشد، استفاده کنید. بیشتر از 20 دقیقه روی محل درد قرار ندهید.

برعکس این کار، کمپرس گرم، می‌تواند کمک زیادی جهت تسکین انواع درد شانه کرده و به خصوص اگر احساس درد و کشش در عضلات خود داشته باشید. بیمار می‌تواند از داروخانه، پد های حرارتی قابل استفاده مجدد را تهیه کنند. همچنین می‌توانید از یک کیسه گندم که قابل گرم کردن باشد و یا یک بطری آب گرم که داخل حوله پیچیده شده باشد، نیز استفاده کنید و آن را روی ناحیه دردناک خود و به مدت 20 دقیقه قرار دهید.

پوزیشن های بدنی

پوزیشن های بدنی نامناسب و عادات کاری اشتباه مانند، خم شدن به جلو هنگامیکه پشت میز نشسته اید، درد شانه شما را بدتر خواهد کرد. از نکات زیر بهره ببرید :

• زمانیکه نسشته اید، از خم شدن به جلو و تکیه دادن روی بازوانتان بیش از اندازه، خودداری کنید.
• سعی کنید شانه هایتان را ریلکس کرده و دستان خود را به طرفین رها کنید تا اینکه دائماً آن ها را منقبض و چسبیده به خود نگاه دارید؛ علی الخصوص اگر احساس درد در گردن دارید.
• هرازگاهی حالت نشستن خود را تغییر دهید.
• در حالت عمودی و صاف بنشینید.
• برای قسمت کمر خود از یک بالشت یا کوسن و یا حتی صندلی هایی که گودی کمرتان را پر می‌کنند، استفاده کنید.
• از یک آینه برای تمرین نگه داشتن شانه ها به عقب و پایین، استفاده کنید. روی کتف های خود تمرکز کرده و قفسه سینه را ثابت نگه داشته و در همین حال، کتف ها (شانه ها) را به سمت عقب و پایین هل دهید.

اگر زمانیکه دراز می‌کشید، درد شانه سراغتان می‌آید :

• به پهلویی که خوابیدن به آن سمت باعث درد نمی‌شود دراز کشیده و یک بالشت زیر گردن خود قرار دهید.
• از یک بالشت که تا شده باشد، برای حمایت از بازوی آسیب دیده خود استفاده کنید.
• یک بالشت دیگر را نیز در پشت کمر خود بگذارید تا از چرخیدن و دراز کشیدن روی بازوی آسیب دیده، جلوگیری کند.
• اگر ترجیح می‌دهید طاق باز بخوابید، زیر بازوی آسیب دیده خود، 1 الی 2 بالشت قرار دهید.

درمان های مکمل

درمان های مکمل بسیاری برای تسکین درد شانه وجود دارند، که یکی از آن ها ” طب سوزنی ” می‌باشد. این نوع از درمان ها بی خطر می‌باشند. همیشه به یاد داشته باشید که قبل از استفاده از این درمان های مکمل باید با پزشک خود مشورت کرده تا ایشان تشخیص دهند که آیا به کارگیری این درمان ها، تداخلی با درمان هایی که از قبل در حال استفاده از آن ها بودید، نداشته باشد. قبل از آنکه هرگونه درمانی را شروع کنید، باید از باتجربه بودن درمانگر خود اطمینان حاصل کرده و نیز بررسی کرده و مطمئن شوید که وی، دارای کد حرفه ای–اخلاقی، گواهینامه های سلامت و قانونی و نیز مشمول بیمه باشد. چراکه قرار است شما به عنوان بیمار برای گرفتن خدمات درمانی کامل به آن ها مراجعه کرده و هزینه پرداخت کنید.

جراحی

برای بیشتر مردم، درد شانه، به مرور زمان و با انجام درمان های محافظه کارانه، برطرف می‌شود. با این وجود، در بعضی از موارد نیاز به انجام عمل جراحی می‌باشد.

درمان هایی که برای بهبود درد شانه خود تا به حال انجام داده اید (مانند فیزیوتراپی)، زمانیکه می‌خواهید عمل جراحی کنید، دارای اهمیت می‌شوند. آگاهی کافی داشتن، حفظ قدرت عضلات و نیز دامنه حرکتی، باعث دستیابی به نتایج بهتر بعد از عمل می‌شود. توانبخشی قبل از عمل نیز برای دستیابی به نتایجی مطلوب، دارای اهمیت فراوان است.

اگر شرایط زیر را دارید، انجام عمل جراحی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد :

• دررفتگی های شانه به صورت متداول
• پارگی حاد کاف روتاتور (پارگی هایی که اخیراً در اثر آسیب دیدگی ایجاد شده باشند)
• پارگی های مزمن کاف روتاتور (پارگی هایی که در اثر فرسایش تاندون ها در نتیجه افزایش سن می‌باشند)
• آسیب های شدید مفصلی که در نتیجه آرتریت استخوانی و آرتریت روماتوئیدی ایجاد می‌شوند.

تصمیم انجام جراحی شانه یخ زده باید بسیار با دقت اتخاذ شود؛ چراکه این عارضه به خودی خود و با گذر زمان قابل بهبودی است و نیازی به انجام عمل جراحی ندارد. در این حالت، خیلی معمول نیست که بعد از جراحی، درد و خشکی عضلانی همچنان باقی مانده باشد.

چه زمانی نگران درد شانه خود شویم ؟

زمان می‌برد تا درد شانه رفع شود، شاید هفته ها و یا ماه ها به طول بیانجامد. به طور کلی، اگر درد شانه در شما، طی 1 الی 2 هفته شروع به بهبودی نکرده باشد و یا حتی بدتر نیز شده باشد، ارزش این را دارد که به یک پزشک یا درمانگر مراجعه کنید. اگر هم متوجه شدید که برای کنترل این درد، نیاز به داروهای قوی تری دارید، این موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید. شاید حتی نیاز باشد تا به یک متخصص، ارجاع داده شوید.

سؤالات متداول

اگر درد شدید در ناحیه شانه داشته باشیم، چه اقدامی باید انجام دهیم؟

اگر احساس فشار ناگهانی و شدید در شانه خود می‌کنید، مخصوصاً اگر منشاء این درد در قفسه سینه، فک ها و یا گردن شما باشد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. اگر از جایی افتادید و این افتادن روی شانه شما بود، و نیز احساس درد شدیدی در این ناحیه کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه ممکن است دچار دررفتگی کتف و یا پارگی تاندون کاف روتاتور شده باشید.

چقدر طول می‌کشد تا درد شانه از بین برود؟

برای درد خفیف شانه، 4 الی 6 هفته زمان برای بهبودی لازم است. البته یک سری باید و نباید هایی برای رهایی از این درد وجود دارد که باید به آن ها عمل کنید.

آرتریت در ناحیه شانه، چگونه است؟

اگر آرتریت مفصل شانه دارید، احساس خشکی و درد خفیف تا شدیدی را در این قسمت تجربه خواهید کرد. به مرور زمان، دامنه حرکتی مفصل شانه شما کاهش می‌یابد؛ به خصوص اگر مفصل “گلنوهومرال” شما درگیر شده باشد.

چگونه متوجه شوم که تاندون کاف روتاتور من دچار پارگی شده است؟

• احساس سختی و درد به هنگام بلند کردن بازو.
• احساس تق تق کردن وقتی بازو را به بالا می‌برید.
• درد شانه ای که شب ها و یا زمانیکه در حال استراحت هستید، بدتر می‌شود.
• ضعف عضلانی شانه و نیز مشقت در بلند کردن اجسام.

عصبی که در شانه تحت فشار است، چه احساسی به فرد می‌دهد؟

• درد یا ناراحتی در ناحیه شانه.
• درد پخش شونده ای که از گردن شروع شده و تا بازوان نیز ادامه می‌یابد.
• ضعف عضلانی ناحیه درگیر شده.
• احساس سوزن سوزن شدن در دستان و انگشتان.

التهاب بورس ها در شانه، چگونه است؟

ممکن است دردی مبهم، شدید و یا حساسیت خفیفی را تجربه کنید. علائم دیگر عبارتند از: خشکی شانه، التهاب و نیز دامنه حرکتی کم.

تفاوت بین التهاب تاندون و پارگی کاف روتاتور را چگونه تشخیص می‌دهیم؟

درک تفاوت بین این دو، کاری دشوار است. برای مبتدی ها، هر دو این ها علائم مشابهی دارند از جمله: تورم و خشکی. اگر پارگی رخ داده باشد، بازو را به سختی می‌توان حرکت داد. التهاب تاندون، ممکن است طی ماه ها و سال ها و یا حتی در اثر استفاده بیش از حد از اندام، به وجود آید.

با وجود درد شانه، چگونه می‌توان خوابید؟

اگر درد شانه و یا پارگی کاف روتاتور را تجربه می‌کنید، به طور کلی، سعی کنید طاق باز و در حالیکه یک بالشت بین شانه های خود (از پشت) گذاشته اید، بخوابید. چراکه درد شانه به هنگامیکه صبح از خواب بلند می‌شوید، اغلب ناشی از صاف بودن پشتتان در طی شب می‌باشد.

بهترین ضدالتهاب برای درد شانه چه می‌باشند؟

داروهای غیراستروئیدی و ضدالتهاب یا همان NSAIDs، می‌توانند درد شانه را از طریق کاهش التهابات این ناحیه، تسکین دهند. ایبوپروفن و ناپروکسن، دو قرص ضدالتهابی هستند که معمولاً پزشکان به بیماران خود توصیه می‌کنند.

آیا ماساژ دادن، برای درد شانه مفید است؟

ماساژ درمانی باعث تقویت و بهبود عضلات و نیز اصلاح پوزیشن های بدنی و شانه شما می‌گردد. ماساژ عمقی بافت ها و ماساژ درمانی نقطه‌ای، به طور ویژه برای درد شانه مفیدند؛ برای کاهش تنش در امتداد مسیرهای عصبی گردن و شانه نیز مفید می‌باشند.

اگر پارگی کاف روتاتور، درمان نشده باقی بماند، چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر درمان نشده باقی بماند، این نوع از پارگی می‌تواند به شدت عملکرد و نیز دامنه حرکتی فرد را محدود کند. علاوه بر این، پارگی ها به مرور زمان بیشتر خواهند شد و ممکن است یک پارگی جزئی، تبدیل به یک پارگی کامل شود.