پارگی روتاتور کاف از علل شایع درد و ناراحتی شانه در بالغین است. این بیماری در ۴۰-۵ درصد افراد جامعه وجود دارد، گرچه در اکثر این موارد بیماری بدون علامت است. در سنین بالاتر شیوع بیماری بیشتر میشود.
آناتومی روتاتورکاف
شانه از سه استخوان تشکیل شده است. استخوان ترقوه، استخوان کتف و استخوان بازو. سر استخوان باز و گرد بوده و حفره ای در استخوان کتف قرار دارد. روتاتور کاف مجموعه ای از چهار عضله است که بوسیله یک تاندون در آمده و سراستخوان بازو را می پوشاند و به آن می چسبد و باعث بالا بردن و چرخاندن استخوان بازو می گردد.
کیسه های ضد اصطکاک و نرم کننده ای بین استخوان و روتاتور کاف قرار دارد که به آن بورس گفته می شود. و باعث می شود که روتاتور کاف به راحتی روی سراستخوان بازو حرکت کنید. زمانی که روتاتور کاف پاره می شود و یا آسیب می بیند این بورس دردناک و ملتهب می شود.
کلینیک نفس در مواجه با بیماریهای پارگی و التهاب تاندون، رویکرد پلکانی دارد و پس از انجام معاینات دقیق استفاده از درمانهای ساده‌تر را در اولویت خود قرار می‌دهد .این کلینیک ابتدا درمانهای ساده و کم تهاجمی مانند ورزش و فیزیوتراپی را به بیماران پیشنهاد می‌دهد. در صورتی که بیمار به درمانهای ساده پاسخ نداد، استفاده از درمانهای تهاجمی‌تر توصیه میشود. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت نوبت از این مرکز با شماره تلفن 26350185-021 تماس حاصل فرمایید.
انواع آسیب‌ها درپارگی روتاتورکاف
روتاتور کاف دچار پارگی‌هایی با اندازه‌های کوچک تا بسیار بزرگ میشود. این پارگی‌ها را می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد:
- پارگی کوچکی که تنها شامل تاندون سوپرااسپیناتوس میشود.
- پارگی بزرگی که شامل سوپرااسپیناتوس و اینفرااسپیناتوس میشود.
- پارگی بزرگ روتاتور کاف که با پایین آمدن کیفیت بافت همراه است.
- پارگی بزرگ روتاتور کاف که با از دست رفتن زود هنگام غضروف سر استخوان بازو (آرتروپاتی پارگی روتاتور کاف) همراه است.
- پارگی بزرگ روتاتور کاف که قابل ترمیم نیست.
- پارگی گسترده روتاتور کاف به همراه آرتروپاتی پارگی روتاتور کاف
- پارگی کامل روتاتور کاف به همراه آرتروپاتی پارگی روتاتور کاف
- آرتروپاتی پارگی روتاتور کاف به همراه کلاپس سر استخوان بازو
مكانیسم پارگی روتاتور كاف چیست؟
مفصل شانه به علت شكل آناتومیك آن ذاتا مفصل ناپایداری است. سر استخوان بازو نسبتا بزرگ و حفره گلنوئید كه سر استخوان بازو در آن قرار میگیرد كوچك و كم عمق است. پس مفصل پایداری زیادی ندارد.پایداری مفصل شانه عمدتا به توسط رباط ها و عضلات اطراف آن تامین میشود كه مهمترین عضلات در این بین عضلات روتاتور كاف هستند.عضلات سوپرااسپیناتوس، اینفرااسپیناتوس، ترس مینور و ساب اسكاپولاریس دورتادور مفصل شانه را گرفته و سر استخوان بازو را محكم درون حفره گلنوئید پایدار نگه میدارند.
مكانیسم اصلی این پارگی گیر كردن تاندون روتاتور كاف در ناحیه شانه بین دو استخوان، یكی استخوان بازو و دیگری زائده آكرومیون (كه جزئی از استخوان كتف یا اسكاپولا بوده و در بالای سر استخوان بازو قرار میگیرد) است.وقتی كه فرد سعی میكند دست خود را بالای سرش ببرد این دو استخوان به یكدیگر نزدیك می شوند. در این حال اگر این دو استخوان خیلی به یكدیگر نزدیك شوند ممكن است تاندون مشترك روتاتور كاف بین آنها گیر كرده و فشرده شود.اگر این فشردگی خیلی شدید باشد موجب پارگی ناگهانی تاندون میشود. این وضعیت بیشتر در جوانانی كه درگیر فعالیت های شدید بدنی هستند دیده میشود. در سنین بالا معمولا مكانیسم پارگی قدری متفاوت است.
در این سنین فشرده شدن تاندون با شدت كمتر ولی بطور مكرر ایجاد شده و موجب پارگی های خفیف تر در تاندون روتاتور كاف میشود كه به مرور زمان و با تكرار ضربات گسترش یافته و شدیدتر میشود.همچنین همانطور كه گفتیم با افزایش سن خونرسانی به تاندون كم شده و همین امر موجب ضعیف شدن تاندون گردیده و موجب میشود تاندون راحت تر پاره شده و توانایی آن در ترمیم هم كم میشود.این اتفاقات موجب میشود بافت تاندون بشدت ضعیف شود. در این حال فشار كمی با شانه مانند افتادن روی شانه و یا حتی فشار دادن یك در برای باز كردن آن هم میتواند موجب پارگی تاندون شود.
علت پارگی روتاتور کاف چیست؟
- پارگی روتاتور کاف ممکن است بدنبال یک ضربه ناگهانی به ناحیه شانه بوجود آید که بدنبال آن بیمار به مدت چند ماه دچار درد شانه میشود. با این حال اکثر پارگی ها بدنبال ضربات خفیف ولی مکرری که در مدت چند سال به شانه وارد میگردد ایجاد میشود. علت اصلی این ضربات مکرر، بد کار کردن با شانه و رعات نکردن اصول درست کار با اندام فوقانی است.
- در بسیاری فعالیت های بدنی که در آنها دست به بالای سر میرود فشارهای زیادی به ناحیه شانه و روتاتور کاف وارد میشود و همین عامل میتواند در دراز مدت موجب پارگی آن شود.
- ورزش هایی مانند بیس بال، تنیس، وزنه برداری و پارو زدن از این دسته فعالیت ها هستند. این بیماری در سن بالای ۴۰ سال بیشتر است. در این سنین تاندون روتاتور کاف ضعیف شده و با فشارهای کمتری آسیب میبیند.
علائم پارگی روتاتور کاف
- درد از بالای شانه یا پایین بازو
- ضعف شانه
- از دست دادن حرکت شانه
- احساس ضعف یا سنگینی در بازو
- ناتوانی در بلند کردن بازو برای رسیدن به بالا، یا رسیدن به پشت کمر
- عدم توانایی در انجام فعالیت‌های معمول روزمره به دلیل درد و محدودیت حرکت
ریسک فاکتورها در پارگی روتاتورکاف
- بالا رفتن سن: هنگامی‌که سن شما بالا میرود و به دوران پیری می‌‌رسید ریسک آسیب دیدگی و پارگی عضله روتاتور کاف افزایش می‌یابد. پارگی روتاتور کاف در میان افرادی که ۴۰ سال به بالا سن دارند بسیار شایع است.
- انجام دادن برخی از تمرینات ورزشی: ورزشکارانی که به طور مکرر از حرکات دست و بازوی خود استفاده میکنند مانند بازیکنان تنیس، بیسبال، تیراندازان و ورزشکارانی که در حوزه پرتاب دیسک فعالیت میکنند بیشتر از دیگران در معرض خطر پارگی و آسیب دیدگی روتاتور کاف قرار دارند.
- مشاغلی که با ساخت و ساز سر و کار دارند: برخی از مشاغل مانند نجاری یا نقاشی ساختمان که با حرکات مکرر دست و بازو همراه هستند و فرد به طور مکرر دستش را بالای سرش قرار می‌دهد می‌توانند با گذر زمان باعث آسیب دیدگی عضله روتاتور کاف شوند.
- سابقه خانوادگی: زمینه ژنتیکی و سابقه خانوادگی در بروز آسیب دیدگی روتاتور کاف در برخی خانواده‌ها بسیار شایع است.
درمان های غیر جراحی برای درمان پارگی روتاتور کاف شامل چه مواردی است؟
- استفاده از داروها
- استفاده از اسلینگ
- ورزش درمانی با فیزیوتراپی برای تقویت عضلات روتاتور کاف
- درسالهای اخیر دوروش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) واستفاده از اوزون درمانی بسیارشایع شده است.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت نقش مهمی را در بهبود وضعیت تاندون آسیب دیده ایفا میکند اما باعث رفع درد و ناراحتی بیمار نخواهد شد و حتی ممکن است کمی باعث بدتر شدن آن شود. برای تهیه پلاسمای غنی از پلاکت باید نمونه خون بیمار تهیه شود و درون دستگاه سانتریفیوژ قرار داده شود تا با سرعت بسیار بالا بتوان خون را به لایه‌های مختلف تقسیم کرد سپس پلاسمای غنی از پلاکت را به درون تاندون یا بورس آسیب دیده تزریق کرد. در حال حاضر تحقیقات بر روی پلاسمای غنی از پلاکت ادامه دارد و پزشکان هنوز در حال بررسی مکانیسم اثر گذاری و چگونگی آن هستند. پزشکان امیدوار هستند که تزریق پلاسمای غنی از پلاکت که سرشار از پروتئین و سایر فاکتورهای ترمیم کننده و رشد است بتواند فرایند ترمیم و بازسازی سلول‌های آسیب دیده در عضله روتاتور کاف را تسریع کند.
استفاده از اوزون درمانی
یکی از روش‌های غیر تهاجمی موثر در درمان پارگی روتاتور کاف استفاده از اوزون درمانی است. اوزون یک نوع گاز است و به لحاظ طبیعی دارای سطح اکسیژن است. همانگونه که می‌‌دانید اتم های اکسیژن معمولاً به صورت یک جفت وجود دارند و اتم سوم اکسیژن باعث شده است که واکنش پذیری آن بسیار بالا باشد. میزان واکنش پذیری این اتم حتی از اکسیژن خالص نیز بیشتر است. بالا بودن توان واکنش پذیری این اتم باعث شده است که نقش بسیار مهمی را در فرآیند بهبود ایفا کند. هنگامی‌که گاز اوزون به درون روتاتور کاف تزریق میگردد باعث بروز واکنش التهابی خفیف میشود. التهاب در بدن باعث جذب سلول‌هایی که فیبروبلاست نام دارند، به موضع متحد میشود. فیبروبلاست به سلول‌های خاصی گفته میشود که وظیفه ترمیم آسیب دیدگی‌هایی نظیر پارگی عضله روتاتور کاف را بر عهده دارد. این سلول‌ها با تولید کلاژن که باعث تشکیل رباط، تاندون و بافت عضلانی جدید میشود به انجام این کار می‌پردازند. در این حالت اوزون درمانی میتواند بدن را تحریک کند که فرآیند طبیعی بهبود را انجام دهد. به این ترتیب پارگی و آسیب دیدگی شدید روتاتور کاف به سرعت ترمیم خواهد شد.
سایر روش‌های درمانی برای درمان پارگی روتاتور کاف
- التراسوند
- الکتروتراپی
- درمان دستی
- شاک ویو درمانی
عوارض
در صورتیکه بافت آسیب دیده کیفیت خوبی نداشته باشد، وسعت پارگی زیاد باشد، بازپروری بعد از جراحی خوب انجام نشود و یا سن بیمار بیش از 65 سال باشد درمان جراحی ممکن اسن یا نتایج خوبی همراه نباشد. .عوارض بعد از عمل جراحی مثل آسیب عصبی، عفونت، خشکی مفصل و پارگی مجدد در ده درصد موارد بوجود میاید.
تشخیص پارگی روتاتور کاف در ناحیه شانه چگونه انجام می شود؟
پزشک با گرفتن تاریخچه، سابقه آسیب دیدگی، و معاینه فیزیکی شانه شروع میکند. وی دامنه حرکت، قدرت عضلانی، حساسیت و تغییر شکل را بررسی کرده، حرکات ایجاد کننده درد را شناسایی میکند. جهت تایید تشخیص و رد سایر دلایل از موارد زیر استفاده میشود:
- MRI برای تهیه تصاویر دقیق از محل، اندازه، و قدمت پارگی
- اشعه ایکس برای دیدن وضعیت استخوانها و وجود خار استخوان
- سونوگرافی برای دیدن بافتهای نرم (تاندون‌ها، عضلات و بورس‌ها)
درمان اختصاصی روتاتور کاف درکلینیک درد نفس
چنانچه به هر یک از این بیماریهای درگیر کننده روتاتور کاف مبتلا هستید (بورسیت، تندیتیت و یا پارگی های ناکامل) و آموزش و اطلاعات کافی در این خصوص نداشته باشید ممکن است که میزان آسیب خود را شدت بخشیده و ضایعه را وخیم تر نمایید. درمان این در درجه اول شامل استراحت و پرهیز از حرکاتی است که باعث تشدید درد شانه میشود چرا که این حرکات نشان دهنده این است که این عضلات روتاتور کاف در شرایطی هستند که تحت فشار بیشتر قرار گرفته اند و به خطر افزایش التهاب و پارگی افزوده میشود. در وحله بعد تعدادی از داروهای ضد التهاب باید تجویز شود که علاوه بر کاهش درد باعث التیام التهاب موضعی تاندون عضلات بشوند. ضمن اینکه استراحت و پرهیز از برخی از حرکات باعث افزایش روند بهبود میشود؛ تعدادی ورزش های خاص وجود دارند که منجر به افزایش دامنه حرکات و تقویت عضلات شانه میشوند و درنتیجه حمایت از عضلات روتاتور را افزایش می دهد که در نهایت به بهبود آنها کمک میکند. این ورزش ها به همراه استفاده از تجهیزات فیزیوتراپی باعث کاهش درد می شود. علی رغم این درمان ها گروهی از بیماران نیازمند تزریق مواد ضد التهابی در موضع عضلات روتاتور کاف آزرده شده خواهند بود. مواردی از سندرم گیر افتادگی عضلات شانه و روتاتور کاف وجود دارد که نیاز به عمل جراحی دارند.
شایان ذکراست که کلیه درمان های اختصاصی پارگی روتاتورکاف به صورت تخصصی در کلینیک درد نفس زیرنظر دکترحسین عدل خو انجام می شود.
بلوک های عصبی روشی برای کنترل و درمان انواع درد از قبیل دردهای سرطانی، آرتروز زانو، شانه، لگن، پاها و … هستند که در کلینیک درد نفس توسط فوق تخصص درد انجام میشوند. لطفا جهت هماهنگی با این مرکز از طریق تماس با شماره تلفن 26350185-021 اقدام فرمایید.
