سندروم تونل کارپال یا تنگی کانال مچ دست (CTS) عارضه‌ای است که در نتیجه فشرده‌شدن اعصاب مچ دست ایجاد می‌شود و مهم‌ترین علائم آن درد و گزگز دست آسیب‌دیده است. این سندروم عموماً در افرادی که از مچ دست خود زیاد استفاده می‌کنند، مانند تایپیست‌ها، گیمرها و نقاش‌ها دیده می‌شود. سندروم کارپال با چند تست ساده که در منزل نیز می‌توان انجام داد قابل تشخیص است. علائم این عارضه معمولاً با مچ‌بندهای طبی و آتل بهبود می‌یابد؛ اما در برخی موارد حادتر، ممکن است نیاز به جراحی باشد. سندروم تونل کارپال خطرناک نیست و جزو شایع‌ترین عارضه‌های عصبی است.
سندروم تونل کارپال چیست؟
سندروم تونل کارپال یا تنگی کانال مچ دست (Carpal Tunnel Syndrome) یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی است که در نتیجه فشرده شدن عصب میانی در مچ دست ایجاد می‌شود. این سندروم زمانی رخ می‌دهد که عصب میانی در تونل کارپال فشرده می‌گردد. این فشردگی سبب بروز علائم اولیه‌ای چون بی‌حسی، گزگز، ضعف، درد و تورم در دست، مچ و ساعد می‌شود. همچنین سندروم تونل کارپال یکی از شایع‌ترین اختلالات مونونوروپاتی کانونی است که 90 درصد آسیب‌های عصبی را شامل می‌شود (منبع).
تونل کارپال یک کانال یا لوله باریک در مچ دست است. این قسمت از مچ دست، عصب میانی و تاندون‌ها را به دست و ساعد متصل می‌کند. قسمت‌های مختلف تونل کارپال عبارتند از:
- عصب میانی: این عصب باعث ایجاد احساس در انگشتان دست (به‌جز انگشت کوچک) می‌شود. همچنین، عصب میانی به انگشتان شست و اشاره قدرت و استحکام می‌بخشد.
- استخوان‌های کارپال: این استخوان‌ها پایین و کناره‌های تونل را تشکیل می‌دهند. استخوان‌های کارپال به شکل نیم‌دایره هستند.
- رباط: در قسمت بالای تونل، رباط به‌صورت یک بافت قوی است که تونل را حفظ می‌کند. عصب میانی و تاندون‌ها نیز در داخل تونل قرار دارند.
- تاندون‌ها: ساختارهای طناب‌مانند تاندون‌ها، عضلات ساعد را به استخوان‌های دست متصل می‌کنند و اجازه می‌دهند انگشت شست و سایر انگشتان خم شوند.
علائم و نشانه‌های سندروم تونل کارپال
علائم این اختلال معمولاً به‌آرامی و به‌تدریج اتفاق می‌افتد. با این حال، با بدتر شدن وضعیت، علائم ممکن است بیشتر رخ دهند یا برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشند. نشانه‌های این بیماری معمولاً در شب شدیدتر است و اغلب برای اولین بار در یک یا هر دو دست، در طول شب ظاهر می‌شود. معمولاً در ابتدا دست غالب تحت تأثیر قرار می‌گیرد و علائم شدیدی را نشان می‌دهد. رایج‌ترین علائم این بیماری به شرح زیر می‌باشد:
- درد در انگشتان دست، دست یا بازو
- بی‌حسی در دست‌ها
- سوزن‌سوزن شدن انگشتان، به‌ویژه انگشت شست و انگشت اشاره و وسط
- احساس ضعف در انگشت شست
- احساس ضعف در یک یا دو دست و یا در انگشتان هنگام گرفتن اشیا
- احساس تورم در انگشتان دست
- درد یا بی‌حسی که در شب شدید می‌شود و خواب را مختل می‌کند.
در مراحل اولیه معمولاً انگشت شست و اشاره، وسط یا حلقه درگیر می‌شود، اما انگشت کوچک تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. همچنین بیمار ممکن است در این انگشتان احساسی مانند شوک الکتریکی داشته باشد و این حس از مچ دست به‌سمت بازو حرکت کند. این علائم اغلب هنگام در دست گرفتن تلفن، روزنامه یا فرمان هنگام رانندگی رخ می‌دهد. بسیاری از افراد مبتلا به این سندروم، برای کاهش این علائم، دست‌های خود را به‌صورت مداوم به‌سمت بیرون تکان می‌دهند. از آنجا که برخی از افراد با مچ‌های خمیده می‌خوابند، علائم شبانه در بین مبتلایان به این سندروم اغلب گزارش می‌شود و بسیار رایج است.
چه عواملی باعث ایجاد سندروم تونل کارپال می‌شوند؟
تنگی کانال مچ دست ناشی از افزایش فشار در داخل تونل کارپال است که در بیشتر موارد، تنها یک دلیل سبب این افزایش فشار نیست و عوامل متعددی منجر به فشار بر روی این عصب می‌شوند. از دلایل ایجاد این اختلال می‌توان موارد زیر را نام برد:
تفاوت‌ها و تغییرات آناتومی: باریک بودن دهانه تونل کارپال
- اندازه تونل کارپال در برخی افراد ممکن است کوچک‌تر از حد متوسط باشد. این مسئله می‌تواند ارثی باشد.
- زنان به‌طور متوسط اندازه تونل کارپال کوچک‌تری نسبت به مردان دارند. بنابراین زنان بیشتر در معرض ابتلا به تنگی کانال مچ دست هستند.
- استخوان‌ها و مفاصل ممکن است در طول زمان به‌دلیل بیماری‌هایی مانند آرتروز و یا ضربه به مچ دست، تغییر شکل دهند.
تورم و التهاب: تورم بافت‌های داخل و اطراف تونل کارپال می‌تواند بر روی عصب میانی فشار بیاورد. این تورم و التهاب می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- حرکات تکراری و مداوم دست
- دراز کردن یا خم کردن مچ دست برای مدت طولانی
- آرتروز، روماتیسم یا سایر بیماری‌هایی که باعث التهاب مفاصل می‌شوند
- تغییرات هورمونی یا متابولیک، مانند: یائسگی، بارداری یا مشکلات تیروئید
سایر عوامل: این موارد نیز می‌توانند در ایجاد سندر,م تونل کارپال تأثیرگذار باشند:
- تغییرات قند خون که می‌تواند در افراد مبتلا به دیابت نوع دو دیده شود.
- سایر آسیب‌های مچ دست، مانند: کشیدگی، رگ به رگ شدن، دررفتگی یا شکستگی
- چاقی
- فشار خون بالا
- عوامل ارثی
- آکرومگالی
- وجود کیست یا تومور در داخل تونل
- نارسایی کلیوی
- نارسایی احتقانی قلب
- مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی
- اعتیاد به الکل
- کمبود یا مصرف بیش از اندازه ویتامین‌ها
روش تشخیص سندروم تونل کارپال در منزل
تشخیص سندروم تونل کارپال می‌تواند توسط خود فرد با استفاده از مشاهدات شخصی و آزمون‌های ساده انجام شود. با این حال، تشخیص نهایی توسط یک پزشک متخصص، ارجحیت دارد. برخی از تست‌های بالینی برای تشخیص تنگی کانال مچ دست می‌توانند به شرح زیر باشند:
تست تینل
در تست تینل (Tinel)، با انگشت سبابه به بخش چین‌خوردگی مچ دست ضربه زده می‌شود. اگر این ضربه باعث سوزن‌سوزن شدن انگشتان شما و یا تشدید علائم در امتداد عصب میانی (کف دست، انگشت شست، سبابه، میانی و نیمه خارجی انگشت حلقه) شود، جواب این تست برای شما مثبت است.
تست فالن
در تست فالن (Phalen) و فالن معکوس (Reverse Phalen) که به آن‌ها تست خم شدن مچ دست نیز می‌گویند، از شما خواسته می‌شود تا دستان خود را 90 درجه خم کنید و به‌مدت 60 ثانیه نگه دارید. (می‌توانید برای نگه داشتن آن به دیوار فشار دهید.) اگر علائمی مانند بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا درد را در انگشتان خود احساس کنید، تست مثبت است.
تست دورکان
در تست دورکان (Durkan) یا تست فشرده‌سازی کارپال (Carpal Compression Test)، به‌مدت 30 ثانیه بر روی عصب کارپال فشار وارد می‌شود. اگر بیمار دچار درد یا بی‌حسی در توزیع عصب میانی شود، نتیجه تست مثبت است.
تشخیص سندروم تونل کارپال توسط پزشک
در برخی موارد، تشخیص تنگی کانال مچ دست به‌تنهایی و براساس معاینات بالینی کافی نمی‌باشد و پزشک برای تأیید تشخیص این سندروم در شما، نیاز به بررسی نتایج آزمایش‌های تخصصی دارد.
روش‌های تصویربرداری
- اشعه ایکس: از طریق از عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌توان ساختارهای متراکم، مانند استخوان دست را بررسی کرد. با بررسی نتایج این عکس‌برداری، پزشک می.تواند عوامل دیگری را که ممکن است باعث احساس درد یا محدود شدن حرکت مچ دست شده است را تشخیص دهد. این موارد می‌توانند شامل شکستگی استخوان یا عوامل دیگری مانند آرتروز مفصلی باشد.
- سونوگرافی: سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از استخوان و بافت استفاده می‌کند. مشاهده اندازه غیرطبیعی عصب میانی در سونوگرافی می‌تواند نشان‌دهنده ابتلا به سندروم کانال کارپال باشد.
- MRI: اسکن‌های MRI تصاویر بهتری از بافت‌های نرم بدن نسبت‌به اشعه ایکس ارائه می‌دهند. پزشک شما ممکن است ام‌آرآی را به‌منظور تعیین دقیق علت علائم یا بررسی بافت‌های غیرطبیعی که می‌توانند عصب میانی را تحت فشار قرار دهند، تجویز کند.
تست نوار عصب و عضله
- الکترومایوگرافی (EMG): در الکترومایوگرافی یا نوار عصب و عضله، یک سوزن ظریف در یک عضله وارد می‌شود و فعالیت الکتریکی روی صفحه نمایش مشاهده می‌شود تا شدت آسیب به عصب میانی مشخص شود. نتایج الکترومایوگرافی نشان‌دهنده وجود آسیب عصبی یا عضلانی در شما می‌باشد. در این تست ممکن است کمی احساس درد داشته باشید. لازم به ذکر است که بررسی فعالیت عضله به‌کمک نوار عصب و عضله یکی از کم‌خطر‌ترین روش‌های تشخیص بیماری‌های عصبی و عضلانی می‌باشد.
- تست هدایت عصبی (NSC): در این روش به جای سوزن، از الکترود استفاده می.شود. به‌کمک این تست، هدایت عصبی شما اندازه‌گیری می‌گردد تا مشخص شود که تکانه‌های الکتریکی با چه سرعتی در طول یک عصب منتقل می‌شوند. برای انجام این تست، الکترودها روی دست و مچ دست شما قرار می‌گیرند و شوک الکتریکی کوچکی اعمال می‌شود. پس از آن، سرعت انتقال تکانه‌ها توسط اعصاب، اندازه‌گیری می‌شود. نتایج این تست می‌تواند میزان شدید بودن تنگی کانال مچ دست بیمار را مشخص کند.
درمان سندروم تونل کارپال
شدت سندروم تونل کارپال در اکثر بیماران در‌صورتی‌که تحت نظر و درمان پزشک قرار نگیرند، ممکن است افزایش یابد. به همین دلیل مهم است که در اوایل بروز علائم، این سندرم توسط پزشک ارزیابی و تشخیص داده شود تا بتوان روند پیشرفت آن را کند و یا متوقف کرد. برای بیماران جوان با علائم خفیف و همچنین خانم‌هایی که در دوران بارداری با علائم این بیماری روبه‌رو شده‌اند، ممکن است این بیماری ظرف مدت چند ماه بهبود یابد. این مسئله حائز اهمیت است که اگر بیمار مبتلا به آرتروز یا دیابت باشد، ابتدا بایستی به درمان این بیماری‌ها اقدام کند. در مراحل اولیه، بیمار می‌تواند به‌کمک درمان‌های غیرتهاجمی مانند بستن آتل مچ دست، تمرینات حرکتی، اجتناب از فعالیت‌های تشدیدکننده و تزریق استروئید به‌عنوان یک داروی ضدالتهاب، علائم را کنترل کند. برای مدیریت درد و درمان این عارضه، اقدامات مختلفی می‌توان انجام داد که شامل موارد زیر است:
| شدت | نام درمان | ماندگاری درمان | نوع درمان | شرایط تجویز |
|---|---|---|---|---|
| 1 | تغییر سبک زندگی | موقت | غیرتهاجمی | اقدام پیشگیرانه، برای علائم خفیف |
| 2 | آتل | موقت | غیرتهاجمی | اقدام پیشگیرانه، برای علائم خفیف |
| 3 | مصرف داروی ضدالتهابی غیراستروئید (NSAID) | موقت | غیرتهاجمی | تسکین علائم، برای علائم خفیف تا متوسط |
| 4 | ورزش درمانی | موقت | غیرتهاجمی | اقدام پیشگیرانه و تسکین علائم، برای علائم خفیف تا متوسط |
| 5 | تزریق استروئید | موقت | نسبتاً تهاجمی | درمان کوتاه مدت، برای علائم متوسط تا شدید |
| 6 | جراحی | دائمی | تهاجمی | برای علائم شدید، در صورت عدم موفقیت روش‌های غیرحراجی |
مصرف داروی ضدالتهابی غیراستروئید(NSAID)
در برخی موارد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و سایر مسکن‌ها، می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند. مهم است که پیش از شروع درمان دارویی، با پزشک خود مشورت کنید. زیرا مصرف بلندمدت یا نادرست داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ممکن است باعث عوارض جانبی شود و در برخی افراد، این داروها ممکن است با دیگر داروها یا شرایط پزشکی تداخل داشته باشند.
آتل
استفاده از آتل برای مچ دست می‌تواند به تسکین علائمی مانند سوزن‌سوزن شدن و بی‌حسی شبانه کمک کند. حتی اگر تنها در طول شب از آتل استفاده کنید، می‌تواند از بروز علائم در طول روز نیز جلوگیری کند. اگر باردار هستید، استفاده از آتل گزینه بسیار مناسبی برای شما است، زیرا می‌توانید بدون استفاده از دارو، درد خود را تسکین ببخشید. هنگام انتخاب یک آتل مناسب برای تسکین علائم سندرم تونل کارپال، بهتر است موارد در نظر گرفته شوند:
- زاویه آتل: مچ دست شما باید در موقعیت خنثی قرار گیرد. این کار از خم شدن مچ دست به جلو یا عقب و ایجاد فشار اضافی به تونل کارپال جلوگیری می‌کند.
- درجه سختی آتل: اغلب بریس‌ها دارای یک فلز نازک یا یک نوار پلاستیکی سخت هستند که در سمت کف دست بریس قرار دارد. این بخش از آتل، بسته به طراحی می‌تواند باعث ناراحتی برخی افراد شود. درصورت انتخاب آتل نامناسب، این بخش فلزی ممکن است درست روی تونل کارپال شما قرار نگیرد و احتمالاً فشار بیشتری به منطقه ایجاد کند و باعث تشدید علائم شود.
- جنس آتل: اگر دارای پوست حساس هستید و احتمال حساسیت به برخی از مواد را دارید، در انتخاب جنس آتل دقت کنید. همچنین می‌توانید از یک پارچه محافظ میان پوست و آتل استفاده کنید تا از بروز حساسیت پوستی جلوگیری شود.
تزریق استروئید
کورتیکواستروئید یا کورتیزون، یک عامل ضدالتهابی قوی است که می‌تواند به تونل کارپال تزریق شود. این تزریق‌ها اغلب علائم دردناک را تسکین می‌دهند.
- در مراحل اولیه بروز علائم و یا در بیماران مبتلا به سندروم کانال کارپال خفیف، تزریق ممکن است برای مدت طولانی علائم را تسکین دهد.
- در کسانی که شدت بیماری در آن‌ها بین متوسط تا شدید است، اثرات مثبت تزریق ممکن است موقتی باشد.
- تزریق کورتیزون نیز ممکن است توسط پزشک شما برای کمک به تشخیص سندروم تونل کارپال شما استفاده شود.
تغییر سبک زندگی
- استراحت دادن به دست و مچ دست: برای بهبود بیماری تا حد ممکن دست و مچ دست خود را استراحت دهید. این کار باعث کاهش فشار بر روی عصب میانی شده و روند بهبود را تسریع می‌بخشد.
- تغییر در الگوی فعالیت‌های روزانه: علائم تنگی کانال مچ دست اغلب زمانی رخ می‌دهد که دست و مچ دست شما برای مدت طولانی در یک موقعیت قرار دارند، به‌خصوص زمانی که مچ دست شما خم یا کشیده شده باشد. اگر شغل یا فعالیت‌های تفریحی شما علائمتان را تشدید می‌کند، تغییر یا اصلاح این فعالیت‌ها می‌تواند به کاهش یا توقف پیشرفت بیماری کمک کند.
- کمپرس آب سرد و گرم: برای کاهش علائم از جمله درد می‌توانید یک بسته یخ را داخل حوله قرار دهید و آن را به‌مدت 20 دقیقه در محل درد نگه دارید تا تسکین یابد. همچنین استفاده از کمپرس آب گرم نیز می‌تواند باعث کاهش فشار روی عصب دست و در نتیجه کاهش درد ناشی از سندروم تونل کارپال شود.
- ماساژ: ماساژ یکی از مؤثرترین روش‌ها برای تسکین درد، سفتی، بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن ناشی از تنگی کانال مچ دست است. در این روش می‌توانید به‌آرامی با انگشت شست، نواحی بالا و پایین مچ دست را ماساژ دهید.
- کاهش وزن: مطالعات نشان می‌دهد که چاقی می‌تواند یکی از فاکتورهای تشدید علائم تنگی کانال مچ دست باشد (منبع). بنابراین، کاهش وزن می‌تواند باعث کنترل و یا حتی بهبود سندروم کانال کارپال شود.
- ترک دخانیات: طبق مطالعات انجام‌شده، مصرف نیکوتین باعث انقباض شریان‌ها شده و میزان اکسیژن‌رسانی و جریان خون در عصب را کاهش می‌دهد. با ترک دخانیات می‌توان علائم این سندروم را کنترل کرد (منبع).
درمان با ورزش
بنابر توصیه فیزیوتراپیست‌ها، انجام تمرینات کششی‌ای که انگشتان و مچ دست را درگیر می‌کند، می‌تواند برای کاهش درد مفید باشد. البته این کشش نباید دردناک باشد. برخی از مهم‌ترین این تمرینات به شرح زیر می‌باشد:
- چرخش مچ دست: فقط با حرکت دادن دست‌ها به بالا، پایین، چپ و راست مچ دست خود را بچرخانید. این حرکت را تا چهار بار تکرار کنید.
- کشش انگشت‌ها: در این حرکت تا جایی که امکان دارد انگشتان خود را باز کرده و به آن‌ها کشش دهید و سپس آن‌ها را شل کنید. این حرکت را چهار بار تکرار کنید.
- کشش انگشت شست: با استفاده از دست مخالف خود، انگشت شست خود را به‌سمت عقب فشار دهید تا زمانی که کشش ملایمی را احساس کنید. این تمرین را نیز تا چهار بار تکرار کنید.
روش‌های درمان از طریق جراحی
اگر تغییرات سبک زندگی، فیزیوتراپی و داروهای مختلف برای سندروم تونل کارپال مؤثر نباشد و وضعیت بهبود نیابد، ممکن است پزشک تصمیم به انجام جراحی بگیرد. جراحی می‌تواند باعث تسکین درد و بهبود علائم مرتبط با سندروم تونل کارپال شود. توضیحات زیر در مورد روش‌های جراحی برای درمان سندرم تونل کارپال آورده شده است:
- جراحی آزادسازی تونل کارپال: روش آزادسازی تونل کارپال که به آن جراحی رفع فشار از تونل کارپال نیز می‌گویند، یک روش جراحی برای اصلاح تنگی کانال مچ دست است. این روش شامل ایجاد یک برش تا 2 اینچ در مچ دست شما و سپس بریدن سقف تونل کارپال برای بزرگ کردن این کانال است. این روش به‌طور کلی تحت بی‌حسی موضعی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد، مگر اینکه شرایط پزشکی غیرعادی‌ای وجود داشته باشد.
- جراحی به روش آندوسکوپی: اگرچه معمولاً بیماران تحت جراحی آندوسکوپی درد کمتر و روند بهبودی سریع‌تری را نسبت به روش جراحی باز دارند، اما این روش ممکن است با خطر و عوارض بیشتر و جراحی اضافی همراه باشد. در این عمل جراحی، جراح یک یا دو برش (هر کدام حدود ½ اینچ) در مچ دست و کف دست شما ایجاد می‌کند. دوربینی را که به یک لوله متصل است وارد شکاف ایجادشده می‌کند و عصب، رباط و تاندون‌ها را روی مانیتور مشاهده می‌نماید. پس از آن، رباط کارپال را با یک چاقوی کوچک که از طریق لوله وارد می‌شود، برش می دهد. پس از جراحی، رباط ها معمولاً دوباره با هم رشد و فضای بیشتری نسبت به قبل فراهم می‌کنند. علائم شما ممکن است بلافاصله پس از جراحی برطرف شود، اما بهبودی کامل ممکن است ماه‌ها طول بکشد. امکان عفونت، آسیب عصبی، سفتی و درد در محل برش وجود دارد. تقریبا در اکثر موارد نیز کاهشِ قدرتِ گرفتن اجسام وجود دارد که با گذشت زمان بهبود می‌یابد. ممکن است لازم باشد فعالیت کاری‌تان را برای چند هفته تغییر دهید و یا حتی شغل فعلی خود را که باعث تشدید این بیماری شده است، پس از بهبودی تغییر دهید.
عوارض سندروم تونل کارپال در صورت عدم درمان
در موارد مزمن یا درمان‌نشده این اختلال، ماهیچه‌های پایه انگشت شست ممکن است کوچک شده و از بین بروند. در صورت عدم درمان یا مدیریت مناسب سندروم تونل کارپال، ممکن است عوارض جدی که می‌تواند شامل موارد زیر باشد، ایجاد شود:
- علائم پیشرونده: علائم CTS ممکن است با گذشت زمان بدتر شود و منجر به افزایش درد، بی‌حسی و سوزن‌سوزن در دست و انگشتان آسیب‌دیده شود.
- آتروفی عضلانی: فشرده‌سازی طولانی‌مدت عصب میانی می‌تواند منجر به ضعف عضلانی و آتروفی در دست شود.
- اختلال در عملکرد: تنگی کانال مچ دست درمان‌نشده می‌تواند منجر به کاهش قدرت و مهارت در چنگش شود و بر فعالیت‌ها و وظایف روزانه نیز تأثیر بگذارد.
- آسیب دائمی عصب: در موارد شدید، فشرده‌سازی مداوم ممکن است باعث آسیب دائمی به عصب میانی شود و منجر به نقص حسی و حرکتی غیرقابل برگشت شود.
- کاهش کیفیت زندگی: مجموع عوارض ناشی از عدم درمان این سندروم می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر کیفیت کلی زندگی فرد، از جمله کار، اوقات فراغت و عملکرد روزانه تأثیر بگذارد.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به سندروم تونل کارپال هستند؟
سندروم تونل کارپال اغلب نتیجه ترکیبی از عواملی است که باعث افزایش فشار روی عصب میانی و تاندون‌ها در تونل کارپال می‌شوند، نه مشکل در خود عصب. گاهی اوقات هیچ علت دقیقی برای شناسایی این سندروم وجود ندارد. با این حال، شناسایی عواملی که امکان ابتلای افراد به این سندروم را افزایش می‌دهد در جهت پیشگیری از این بیماری بسیار مفید است.
با اینکه خطر ایجاد این سندروم به افراد در یک صنعت یا شغل به‌خصوص محدود نمی‌شود، اما مشاغل زیر می‌توانند به‌دلیل حرکت مداوم دست، امکان ابتلا به این سندروم را در افراد افزایش دهند:
- کارگران خط تولید و مونتاژ
- افرادی که به‌صورت مداوم با کامپیوتر کار می‌کنند.
- تایپیست‌ها
- نقاش‌ها و تصویرگران
- افراد خانه‌دار
- کارگران ساختمانی و کارهای ساخت‌وساز
علاوه‌بر افراد حاضر در چنین مشاغلی، تنگی کانال مچ دست در زنان سه برابر بیشتر از مردان دیده می‌شود (منبع). همچنین، این سندروم اغلب در سنین 40 تا 60 سالگی تشخیص داده می‌شود. به علاوه، برخی شرایط و بیماری‌ها از جمله دیابت و نیز سبک زندگی ناسالم افراد می‌تواند خطر ابتلا به این سندروم را افزایش دهد. بنابراین، افراد با شرایط زیر را می‌توان دارای ریسک ابتلای بالاتری به این سندرمو دانست:
- مصرف دخانیات
- مصرف زیاد نمک
- چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک
- ضربه یا آسیب به مچ دست که باعث تورم شده است، مانند رگ به رگ شدن یا شکستگی.
- عدم تعادل غده هیپوفیز یا غده تیروئید
- آرتروز یا روماتیسم
- مشکلات حرکتی در مفصل مچ دست
- تجمع مایعات در بدن در دوران بارداری یا یائسگی
- ایجاد کیست یا تومور در کانال
- ابتلا به دیابت یا سایر اختلالات متابولیک که مستقیماً بر اعصاب بدن تأثیر می‌گذارد و آن‌ها را در معرض فشار قرار می‌دهد.
- خوابیدن مکرر روی مچ دست به‌صورت خم‌شده
پیشگیری از سندرم تونل کارپال
باتوجه‌به اینکه سندروم تونل کارپال، ناشی از فشار بر عصب میانی در مچ دست است، توجه به عادات روزانه و جلوگیری از اعمال فشار غیرضروری به دست‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برخی از راهکارهایی که در پیشگیری از این سندروم موثر می‌باشد به شرح زیر است:
- توجه‌به عادات روزانه: مراقب فشار بر روی دستان خود باشید و از اعمال فشار غیرضروری در حین انجام وظایف روزانه خودداری کنید.
- استراحت‌های منظم: پس از هر یک ساعت کار، 10 تا 15 دقیقه به دستان خود استراحت دهید.
- کشش ملایم: کشش‌های ساده دست را چندین بار در طول روز انجام دهید.
- حفظ حالت طبیعی مچ: از خم شدن شدید مچ دست خودداری کنید و در صورت نیاز از مچ‌بند استفاده کنید.
- متنوع کردن حرکات: از انجام حرکات مداوم و تکراری دست خودداری کنید.
سؤالات متداول
آیا استفاده بلندمدت از ماوس و کیبورد می‌تواند باعث بروز سندروم تونل کارپال شود؟
سرعت بالای حرکت مکرر مچ دست، کار با مچ‌های خمیده، قرارگیری نامناسب دست و عدم استراحت دادن به دست‌ها و مچ‌ها ممکن است منجر به CTS در افرادی شود که به‌طور بلندمدت از رایانه یا لپ‌تاپ استفاده می‌کنند.
آیا علائم سندروم تونل کارپال می‌تواند خودبه‌خود از بین برود؟
هنگامی که درد سندرم تونل کارپال آشکار می‌شود، احتمال از بین رفتن علائم آن بدون انجام اقدامات درمانی تقریباً بعید است.
چه فعالیت‌هایی می‌تواند سندروم تونل کارپال را تشدید کند؟
فعالیت‌هایی مانند کار کردن طولانی‌مدت با تلفن همراه مانند بازی کردن و ارسال پیام، نقاشی و بافندگی همگی می‌توانند منجر به بدتر شدن علائم سندروم تونل کارپال شوند. اگر در حین انجام این فعالیت‌ها استراحت مناسبی نداشته باشید، التهاب در مچ دست شما افزایش می‌یابد و فشار بیشتری بر عصب میانی وارد می‌کند.
افراد بیشتر در چه سنی به تنگی تونل مچ دست مبتلا می‌شوند؟
بروز علائم معمولاً در سن 30 سالگی شروع می‌شود. 76 درصد از کل بیماران بین 40 تا 70 سال می‌باشند.
آیا مصرف کافئین باعث تشدید سندروم تونل کارپال می‌شود؟
کافئین به‌عنوان یک محرک، تنش در عضلات را افزایش داده و علائم سندروم تونل کارپال را تشدید می‌کند. از طرفی خواب مناسب می‌تواند روند بهبودی این سندروم را تسریع بخشد و مصرف بیش از حد کافئین، باعث ایجاد اختلال در خواب و کند شدن روند درمان شود.
در چه ساعاتی از شبانه روز درد ناشی از تنگی تونل مچ دست افزایش می‌یابد؟
علائم اغلب در شب یا اولین ساعات صبح تشدید می‌شود، زیرا در حالت خواب، وقتی که بی‌حرکت هستیم، افزایش مایعات منجر به افزایش فشار در تونل کارپال شده و باعث بروز علائم می‌گردد.
آیا وضعیت قرارگیری دست با میزان درد سندروم تونل کارپال رابطه دارد؟
بله، ممکن است هنگام نگه داشتن یک شی مانند تلفن، کتاب یا فرمان، هنگامی که مچ دست شما به‌سمت جلو خم شده و انگشتان شما در وضعیت مشت قرار دارند، درد افزایش پیدا کند.
چرا علائم سندروم تونل کارپال در دوران بارداری شدت می‌یابد؟
اضافه وزن، دیابت و فشار خون بارداری از موارد تشدیدکننده این سندروم می‌باشند. همچنین میزان بالای هورمون ریلاکسین که باعث شل شدن عضلات لگن و باز شدن دهانه رحم در دوران بارداری می‌شود نیز ممکن است باعث التهاب در تونل کارپال شود و عصب میانی را فشرده کند.
درمان سندروم تونل کارپال چقدر طول می‌کشد؟
بسیاری از علائم، از جمله احساس سوزن‌سوزن شدن در دست‌ها به‌سرعت پس از درمان تسکین می‌یابند، اما رفع بی‌حسی ممکن است حتی تا سه ماه طول بکشد.
برای کاهش علائم سندروم تونل کارپال بهتر است چه مواردی را هنگام خواب رعایت کنیم؟
توصیه می‌شود هنگام خواب از آتل استفاده کنید و از خم کردن بازوها و خوابیدن به پهلو خودداری کنید. همچنین می‌توانید با گرم نگه داشتن دست‌ها و تکان دادن آن‌ها از بروز علائم در شب جلوگیری کنید.
آیا کودکان نیز به سندروم تونل کارپال مبتلا می‌شوند؟
معمولاً بزرگسالان به سندروم تونل کارپال مبتلا می‌شوند. به‌ندرت، این اختلال در کودکان گزارش شده است.
آیا می‌توان از کرم‌های موضعی برای سندروم تونل کارپال استفاده کرد؟
بله، می‌توان از برخی از کرم‌های موضعی برای کاهش درد و تورم استفاده کرد. معمولاً این کرم‌ها برای افراد مبتلا به آرتروز ساخته می‌شوند، اما برای افراد مبتلا به سندروم تونل کارپال نیز موثر می‌باشد.
مصرف چه ویتامینی برای سندروم تونل کارپال مفید است؟
طبق تحقیقات انجام‌شده، استفاده از ویتامین B6 (100 تا 200 میلی گرم روزانه به‌مدت 12 هفته) می‌تواند برای کنترل علائم در بیماران مبتلا به سندرم تونل کارپال مؤثر باشد (منبع).
چه غذاهایی علائم تونل کارپال را تسکین می‌دهند؟
مواد غذایی مانند فلفل‌دلمه‌ای قرمز، اسفناج، ماهی سالمون و گردو می‌توانند درد و تورم را کاهش دهند.
آیا پیاده‌روی برای بیماران مبتلا به سندروم تونل کارپال مفید است؟
پیاده‌روی یک روش قدیمی و مؤثر برای افزایش جریان خون در بدن است. هرچه بیشتر به‌طور مداوم ورزش کنید، شانس شما برای کاهش درد عصبی بیشتر است.
علائم سندروم تونل کارپال بیشتر در کدام انگشتان احساس می‌شود؟
علائمی همچون گزگز و بی‌حسی معمولاً در انگشتان شست، اشاره، وسط یا حلقه احساس می‌شود، اما انگشت کوچک تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد.
