گردن درد عارضه ای شایع با دلایل متعدد است. گردن شما وظیفه سنگینی را به عهده داشته و هر روز وزنی به اندازه یک توپ بولینگ را تحمل می کند. استخوان های سر ستون فقرات به همراه عضلات و رباط ها، سر شما که حدوداً 5.5 کیلوگرم وزن دارد را نگه می دارند. حفظ این تعادل می تواند دشوار باشد. کارهایی مثل خوابیدن در حالت نامناسب و یا حالت نامناسب بدن می توانند گردن درد ایجاد کنند. این درد معمولاً نشانه ای از عارضه های خطرناک تر نیست.
گردن درد چیست؟
گردن شما از مهره هایی تشکیل شده که از زیر جمجمه تا بالای تنه ادامه دارند. دیسک های گردنی ضربه وارد شده به این استخوان ها را جذب می کنند. استخوان ها، رباط ها و عضلات گردن سر شما را نگه داشته و به آن اجازه حرکت می دهند. هرگونه التهاب، ضربه و مورد غیرطبیعی می تواند باعث خشکی و درد گردن شود.
بسیاری از افراد گاه و بیگاه دچار گردن درد می شوند که علت آن معمولاً حالت نامناسب بدن، خوابیدن در موقعیت نامناسب و یا استفاده بیش از حد از گردن است. ممکن است گردن درد در اثر ضربه هنگام زمین خوردن، آسیب های ورزشی و یا تصادفات رانندگی ایجاد شود.
در اکثر موارد گردن درد مشکل جدی نبوده و در عرض چند روز بهبود پیدا می کند ولی در برخی از موارد گردن درد نشان دهنده آسیب های جدی بوده و نیازمند مراجعه به پزشک است. اگر گردن درد شما بیش از یک هفته طول کشیده، شدید بوده و یا با علائم دیگر همراه است به پزشک مراجعه کنید.
انواع گردن درد
همانطور که گفته شد گردن درد عارضه ای بسیار شایع است ولی اگر از یک گروه ده نفره بخواهیم که گردن درد خود را توصیف کنند احتمالاً توصیفات بسیار متفاوتی خواهیم شنید. گردن درد حتی در مواردی که علت یکسانی دارند می تواند به اشکال مختلفی بروز پیدا کند. با این حال اگر بتوانید درد خود را به درستی برای پزشک توصیف کنید احتمال انجام تشخیص درست بیشتر شده و پزشک می تواند به شما کمک کند.
در صورت ابتلا به گردن درد به پزشک مراجعه کنید. در حالی که ممکن است گردن درد شما یک علامت تنها باشد، ممکن است این علامت نشانه ای از یک عارضه جدی باشد. حتی در این موارد یک پزشک باتجربه می تواند علت اصلی درد را تشخیص داده و برنامه‌ی درمانی مناسبی برای آن طراحی کند.
درد عضلانی
کشیدگی، کوفتگی و پارگی عضلات شایع ترین دلایل گردن درد هستند. بافت سالم عضله از الیاف های متعددی تشکیل شده که هر یک از آن ها دارای میوفیبریل (پروتئین های انقباضی که عمل انقباض عضله را انجام می دهند) هستند. زمانی که عضله بیش از حد کشیده می شود ممکن است پارگی هایی در لایه های مختلف این الیاف ایجاد شده و عضله را ضعیف کرده و درد ایجاد کنند.
هر چقدر کشیدگی عضله شدیدتر باشد التهاب موجود در آن نیز بیشتر بوده که منجر به تورم، درد و دوره نقاهت طولانی تری خواهد شد. با گذشت زمان ممکن است کشیدگی یا پیچ خوردگی گردن باعث ایجاد تریگر پوینت شده که نقاط سفتی در گردن بوده و به هنگام لمس درد ایجاد می‌کنند.
اسپاسم عضلات
به گرفتگی های ناگهانی، خود به خودی و دردناک، اسپاسم عضله گفته می شود. زمانی که این مشکل در گردن ایجاد می شود فرد دچار درد، خشکی و عدم توانایی حرکت سر در یک یا چند جهت خواهد شد. زمانی که فرد با درد و خشکی گردن از خواب بیدار می شود احتمالاً علت آن اسپاسم خواهد بود. در حالی که علت واضحی برای اسپاسم عضلات وجود ندارد، این عارضه معمولاً در اثر ضربه و یا مشکلات دیسک و اعصاب گردن و بعضاً در اثر فشار روحی ایجاد می شود.
سردرد
گرفتگی گردن می تواند باعث ایجاد سردرد شود که معمولاً در پشت سر و بالای گردن احساس می شود. سردرد با منشأ گردن معمولاً به صورت یک درد مبهم و همراه با خشکی گردن احساس می شود. متاسفانه حرکت دادن گردن معمولاً سردرد را تشدید می کند و فرد مجبور است تا زمان بهبودی کامل استراحت کند.
درد مفاصل فاست
مفاصل فاست محل اتصال مهره های ستون فقرات هستند. آرتروز و یا ضربه به این مفاصل می تواند درد تیرکشنده و شدیدی ایجاد کند. این درد معمولاً با فشار بر روی مفاصل، حرکت دادن گردن و یا بیدار شدن پس از بی حرکتی طولانی تشدید می شود. این درد ممکن است به شانه ها و کمر نیز منتشر شده و کل بدن شما را دچار مشکل کند.
درد عصبی
توصیف دردهای عصبی گردن بسیار دشوار است. هر مهره محلی برای خروج یک ریشه عصبی بوده و التهاب یا تغییرات آناتومیک در نزدیکی این خروجی ها می توانند باعث فشار بر روی ریشه های عصبی و ایجاد درد شوند. این درد می تواند شدید یا مبهم، متناوب یا مداوم و یا همراه با سوزش و احساس سوزن سوزن شدن باشد. بسته به عصب درگیر ممکن است این درد در دست انتشار پیدا کرده و با انجام حرکات مختلف تشدید شود.
درد راجعه
درد راجعه در قسمتی از بدن ایجاد شده ولی در قسمت دیگر حس می شود. یک نمونه بارز آن، درد شانه به هنگام حمله قلبی است. دردهای گردن ممکن است در اثر مشکلات قلب، مری و دیگر ارگان ها ایجاد شوند درنتیجه تشخیص علت درد توسط پزشک اهمیت زیادی خواهد داشت چرا که این درد می تواند نشانه ای از مشکلات جدی در دیگر نقاط بدن باشد.
درد استخوانی
اکثر موارد گردن درد در اثر ضربه و یا بیماری های بافت نرم ستون فقرات گردنی ایجاد می شوند ولی ممکن است استخوان ها نیز ایجاد درد کنند. درد مهره های گردنی نسبت به درد ناشی از بافت های نرم کمتر شایع بوده ولی نیازمند درمان فوری است چرا که نشانه ای از عارضه های جدی خواهد بود. علاوه بر این درد استخوان می تواند نشانه ای از ضعف یا شکستگی استخوان باشد که پایداری ستون فقرات را از بین برده و می تواند نخاع شما را به خطر بیندازد.
علل گردن درد
عارضه ها و مشکلات مختلفی می توانند گردن درد ایجاد کنند. ازجمله این عارضه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کشیدگی عضلات
استفاده بیش از حد عضلات مثل نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر می تواند باعث کشیدگی عضلات شود. حتی موارد جزئی مثل کتاب خواندن در تخت خواب و یا دندان قروچه می توانند باعث کشیدگی عضلات گردن شوند. این مشکل معمولاً در اثر رفتارها و فعالیت های زیر ایجاد می شود:
- حالت نامناسب بدن
- کار کردن پشت میز برای مدت طولانی بدون تغییر حالت
- خوابیدن با حالت نامناسب گردن
- حرکات ناگهانی گردن به هنگام ورزش کردن
ضربه
گردن آسیب پذیری بالایی نسبت به ضربه به خصوص در اثر زمین خوردن، تصادفات و ورزش دارد. حرکت ناگهانی گردن در خارج از دامنه حرکتی طبیعی آن می تواند عضلات، رباط ها، دیسک ها، مفاصل ستون فقرات و ریشه های عصبی را تحت تأثیر قرار داده و موجب درد شود. اگر مهره های گردن دچار شکستگی شوند ممکن است نخاع نیز آسیب ببیند. به آسیب های ناشی از حرکت ناگهانی گردن آسیب های شلاقی گفته می شود.
حمله قلبی
گردن درد می تواند نشانه ای از حمله قلبی باشد. این علامت معمولاً همراه با علائم دیگر حمله قلبی مثل موارد زیر بروز می کند:
- تنگی نفس
- تعریق
- تهوع
- استفراغ
- درد فک یا بازو
اگر به گردن درد مبتلا بوده و علائم دیگر حمله قلبی را نیز دارید با اورژانس تماس بگیرید.
فشار ذهنی
سفت کردن عضلات گردن در اثر فشار عصبی می تواند باعث درد و خشکی شود.
فرسایش مفاصل
همانند دیگر مفاصل بدن مفاصل گردن نیز با افزایش سن فرسوده می شوند. استئوآرتریت باعث تخریب غضروف بین مهره ها شده و پس از آن خارهای استخوانی ایجاد می شوند که حرکت مفصل را مختل کرده و درد ایجاد می کنند.
فشار بر روی عصب
فتق دیسک یا خارهای استخوانی می‌توانند باعث فشار بر روی ریشه های عصبی نخاع شوند.
بیماری ها
برخی بیماری ها مثل روماتوئید آرتریت، مننژیت یا سرطان می توانند باعث گردن درد شوند. مننژیت به التهاب لایه نازک اطراف مغز و نخاع گفته شده و می تواند کشنده باشد. افراد مبتلا به مننژیت ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- خشکی گردن
- سردرد
- تهوع
- استفراغ
- حساسیت به نور
- تب
عارضه های درگیر کننده تعادل ستون فقرات
حالت نامناسب بدن (نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر یا بر روی صندلی)، اضافه وزن و ضعف عضلات شکمی می توانند حالت ستون فقرات را تحت تأثیر قرار داده و گردن درد ایجاد کنند.
علل دیگر
ازجمله دلایل دیگر گردن درد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتریت روماتوئید باعث درد، تورم مفاصل و خارهای استخوانی می شود. بروز این بیماری در گردن می تواند باعث گردن درد شود.
- پوکی استخوان باعث ضعیف شدن استخوان ها و ایجاد شکستگی های کوچک خواهد شد. این عارضه معمولاً در دست یا زانو ایجاد شده ولی می تواند گردن را نیز درگیر کند.
- فیبرومیالژی عارضه ای است که باعث درد عضلانی در کل بدن به خصوص در نواحی گردن و شانه می شود.
- با افزایش سن دیسک های گردن فرسوده شده که به آن اسپوندیلوز یا آرتروز گردن گفته می شود. این مشکل فاصله بین مهره ها را کم کرده و می تواند فشار وارد شده بر روی مفاصل را نیز تشدید کند.
- زمانی که یک دیسک در اثر آسیب یا ضربه دچار فتق می شود ممکن است نخاع یا ریشه های عصبی آن را تحت فشار قرار دهد. به این عارضه فتق یا بیرون زدگی دیسک گفته می شود.
- تنگی کانال نخاعی می تواند باعث فشار بر روی نخاع و ریشه های عصبی آن شود. این عارضه ممکن است در اثر التهاب طولانی مدت ناشی از آرتروز یا عارضه‌های دیگر ایجاد شود.
- موارد غیرطبیعی مادرزادی
- عفونت
- آبسه
- تومور
- سرطان ستون فقرات
علائم گردن درد
علائم گردن درد از نظر شدت و مدت زمان متفاوت خواهند بود. معمولاً گردن درد حاد بوده و به مدت چند روز تا چند هفته باقی خواهد ماند. در مواردی نیز ممکن است گردن درد مزمن شود. ممکن است گردن درد شما خفیف بوده و مشکلی در زندگی روزانه ایجاد نکند. همچنین ممکن است گردن درد شدید بوده و باعث ناتوانی شما شود. علائم گردن درد شامل موارد زیر خواهند بود:
- خشکی گردن: افراد مبتلا به گردن درد معمولاً می گویند که گردن آن ها خشک شده است. ممکن است درد باعث کاهش دامنه حرکتی شود.
- درد شدید: گردن درد ممکن است به شکل یک درد شدید نقطه ای احساس شود.
- درد به هنگام حرکت: گردن درد معمولاً با حرکت دادن گردن در جهات مختلف تشدید می شود.
- بی حسی یا درد منتشر شونده: ممکن است درد شما به سر، تنه، شانه ها و دست ها انتشار یابد. اگر ریشه های عصبی شما تحت فشار باشند ممکن است بی حسی و ضعف دست ها نیز وجود داشته باشد. گردن درد ناشی از پینچ عصبی می تواند دردی سوزاننده داشته باشد که در گردن شروع شده و به دست انتشار پیدا می کند. در صورت مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید.
- سردرد: گردن درد می تواند سردردهایی به نام سردرد سرویکوژنیک ایجاد کند. گردن درد همراه با سردرد می تواند نشانه ای از سردردهای میگرنی نیز باشد.
- درد به هنگام لمس: ممکن است گردن درد شما به هنگام لمس ستون فقرات گردنی (معاینه) تشدید شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اکثر موارد گردن درد با درمان خانگی به تدریج بهبود پیدا می کنند. در غیر این صورت به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که گردن درد شما باعث اختلال در زندگی روزمره یا فعالیت های شما شده است نیز به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر، گردن درد می تواند نشانه ای از اورژانس های پزشکی باشد.
اگر در اثر آسیب مثل تصادفات رانندگی یا زمین خوردن دچار درد شدید گردن شدید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. به اورژانس مراجعه کنید اگر گردن درد شما:
- پس از تصادف ایجاد شده است.
- با بی حسی یا خواب رفتن دست، شانه و پا همراه است.
- با ضعف پاها و یا عدم هماهنگی دست و پا همراه است.
- با سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ همراه است.
- با از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع همراه است.
- با خشکی گردن همراه است.
- با تب، لرز یا کاهش وزن بی دلیل همراه است.
- با استراحت یا حرکت تغییری نمی کند.
- به داروهای بدون نسخه پاسخ نمی دهد.
- پس از یک هفته بهبود نیافته است.
گردن درد چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک با کمک سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی مشکل شما را تشخیص خواهد داد. او گردن شما را لمس کرده و آن را حرکت می دهد تا محل دقیق درد و مشکلات حرکتی را پیدا کند. رفلکس ها و قدرت عضلات شما نیز بررسی خواهند شد. پس از آن در مورد آسیب های گردن و یا فتق دیسک و همچنین فعالیت های شما سوالاتی پرسیده خواهند شد.
به منظور تشخیص علت درد ممکن است از روش هایی مثل گرافی، اسکن MRI و سی تی اسکن استفاده شود. این روش ها می توانند آسیب ها و مشکلات دیگر بافت ها و استخوان های گردن را نشان دهند.
ازجمله تست های دیگر می توان به نوار عصب و عضله، میلوگرام و بلوک ریشه های عصبی اشاره کرد. این تست ها نگاه دقیق تری به ستون فقرات و دیسک های آن داشته و عملکرد اعصاب و عضلات و منشأ درد را بررسی می کنند.
درمان گردن درد
پزشک با انجام معاینه‌ی فیزیکی و گرفتن سوابق پزشکی کار خود را آغاز کرده و باید به سؤالات او در مورد علائم خود پاسخ دهید. همچنین لازم است او را در جریان تمامی داروها و مکمل‌های مصرفی خود قرار دهید. در مورد آسیب‌ها یا تصادفات اخیر خود نیز پزشک را مطلع سازید.
درمان گردن درد به علت آن بستگی داشته و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرما و گرما درمانی
- ورزش، حرکات کششی و فیزیوتراپی
- داروهای مسکن
- تزریق کورتیکواستروئید
- شل کننده‌های عضلانی
- گردن بند طبی
- تراکشن
- آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
- بستری در بیمارستان در صورت مواردی مثل مننژیت یا حمله قلبی
- عمل جراحی که به ندرت لازم است.
ازجمله درمان های جایگزین می توان به موارد زیر اشاره کرد (برای انجام این روش ها حتماً به پزشک مورد اعتماد مراجعه کنید):
- طب سوزنی
- کایروپراکتیک
- ماساژ
- تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS)
درمان های خانگی برای گردن درد خفیف
بسیاری از افراد به دلیل حالت نامناسب بدن و خستگی عضلات دچار گردن درد می شوند. در این موارد اگر حالت بدن خود را اصلاح کرده و به گردن استراحت دهید درد شما برطرف خواهد شد. در صورت عدم بهبودی به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار درد یا خشکی خفیف گردن هستید می‌تواند با اقدامات زیر در خانه آن را درمان کنید:
- به مدت چند روز از کمپرس یخ و پس از آن از کمپرس گرم استفاده کنید.
- از مسکن های بدون نسخه مثل ایبوپروفن و استامینوفن استفاده کنید.
- به مدت چند روز ورزش نکنید و از فعالیت هایی که باعث تشدید درد می شوند دوری کنید. پس از آن به تدریج فعالیت های قبلی خود را از سر بگیرید تا باعث تشدید درد نشود.
- هر روز گردن خود را نرمش داده و به آرامی آن را به سمت جلو و عقب و به دو طرف خم کنید.
- حالت مناسب گردن را تمرین کنید.
- از نگه داشتن گوشی تلفن بین سر و شانه خودداری کنید.
- حالت خود را به طور منظم عوض کرده و به مدت طولانی در یک حالت ننشینید.
- ماساژ گردن بگیرید.
- از بالش طبی استفاده کنید.
- بدون تأیید پزشک از گردن بند طبی استفاده نکنید. استفاده نامناسب از این وسایل می تواند علائم شما را تشدید کند.
پیشگیری از گردن درد
اکثر موارد گردن درد ناشی از حالت نامناسب گردن و فرسایش در اثر سن می باشند. به منظور پیشگیری از این مشکل سر خود را در وسط گردن نگه دارید. برخی اصلاحات جزئی در سبک زندگی مثل موارد زیر نیز می توانند به شما کمک کنند:
- حالت مناسب گردن: در زمان نشستن یا ایستادن شانه های خود را به شکل یک خط صاف در بالای لگن و گوش ها را دقیقاً در بالای شانه ها نگه دارید.
- استراحت منظم: اگر در حال مسافرت طولانی بوده و یا مدت زیادی است که کار می کنید به طور منظم از جای خود بلند شده و به شانه ها و گردن خود حرکت دهید.
- میز، صندلی و کامپیوتر خود را تنظیم کنید: به شکلی که مانیتور دقیقاً مقابل چشم شما قرار گرفته، زانوها کمی پایین تر از لگن بوده و دست ها بر روی دسته‌ی صندلی قرار بگیرند.
- از گرفتن گوشی تلفن بین گردن و شانه خودداری کنید: در عوض از هدفون یا بلندگوی تلفن استفاده کنید.
- سیگار را ترک کنید: سیگار کشیدن می تواند خطر گردن درد را افزایش دهد.
- از حمل کیف های سنگین با یک شانه خودداری کنید. این کار می تواند باعث کشیده شدن گردن شود.
- در یک موقعیت مناسب بخوابید: سر و گردن شما باید متوازن با بدن بوده و یک بالش کوچک در زیر گردن باشد. می توانید به پشت خوابیده و پاهای خود را بر روی بالش قرار دهید. این کار ستون فقرات شما را صاف نگه خواهد داشت.
سؤالات متداول
گردن درد نشانه چه عارضه ای است؟
گردن درد می تواند از چند روز تا چند سال طول بکشد که به علت آن بستگی خواهد داشت. ازجمله علل رایج این عارضه می توان به استئوآرتریت، تنگی کانال نخاعی، فتق دیسک، پینچ عصبی، استرس ذهنی یا فیزیکی، کشیدگی، حالت نامناسب، تومور و غیره اشاره کرد.
چگونه می توان گردن درد جدی را تشخیص داد؟
اگر پس از ضربه دچار درد شدید گردن شدید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. به پزشک مراجعه کنید اگر گردن درد شما:
- شدید است.
- پس از چند روز بهبود پیدا نکرده است.
- به دست‌ها و پاها کشیده می‌شود.
- با سردرد، بی حسی، ضعف و خواب رفتن اندام‌ها همراه است.
چگونه می توان گردن درد عضلانی و عصبی را از یکدیگر تشخیص داد؟
اگر گردن درد شما منشأ عصبی داشته و به دلیل پینچ عصبی یا فتق دیسک ایجاد شده باشد ممکن است شاهد بی حسی، خواب رفتن و ضعف اندام‌ها باشید. یکی از شایع ترین علل گردن درد فشار عضلانی بوده که معمولاً در اثر فعالیت‌های روزانه ایجاد می شود.
مشکلات رایج گردن چیست؟
برخی از شایع‌ترین مشکلات گردن عبارتند از:
- شکستگی گردن (ستون مهره‌ی گردنی)
- پیچ خوردگی گردن
- پینچ عصبی
- اسپوندیلوز یا آرتروز گردن
آسیب شلاقی
چگونه می توان گردن درد را تسکین داد؟
از مسکن‌های بدون نسخه مثل ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن استفاده کنید. به طور متناوب از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید. می‌توانید با چند بار در روز به مدت 20 دقیقه از کمپرس سرد به منظور کاهش التهاب استفاده کنید.
خشکی گردن چه زمانی خطرناک است؟
خشکی گردن معمولاً علتی برای نگرانی نیست. اگر خشکی گردن شما با علائمی مثل تب، سردرد و کج خلقی همراه بوده و یا پس از گذشت چند روز و با استفاده از درمان‌های خانگی و داروهای ضدالتهاب بهبود پیدا نکرده است به پزشک مراجعه کنید.
چگونه می توانم عضلات گردن خود را شل کنم؟
خم کردن به عقب و جلو:
- سر خود را صاف و بر روی شانه‌ها نگه دارید و کمر خود را صاف کنید.
- چانه‌ی خود را به سمت سینه پایین آورده و پس از 15 تا 30 ثانیه به آرامی به حالت اولیه بازگردید.
- چانه‌ی خود را به سمت بالا برده و پشت سر خود را به سمت پایین حرکت دهید.
- این حرکت را چند مرتبه تکرار کنید.
آیا گردن درد علامتی از استرس است؟
خشکی و درد گردن ازجمله علائم شایع استرس و اضطراب هستند. این پاسخ به صورت طبیعی در بدن به منظور نجات از تهدید فیزیکی ایجاد شده و بخشی از واکنش ستیز و گریز می‌باشد.
